Blao, 14/12/1964
Dao Ánh hằng bao nghìn năm,
Anh trở về đây trong một cơn mưa còn miệt mài trên dốc đồi. Chuyến xe anh lên đây còn để lại trong anh một xúc động. Đã có một tai nạn khủng khiếp ở dọc đường: Xe đụng phải một đứa bé 6 tuổi nằm bất tỉnh giữa đường. Anh quay mặt không dám nhìn. Anh phải đón một xe khác và về đây.
Bây giờ đã đêm.
Buổi chiều anh có một hạnh phúc: thư Ánh. Và như thế anh đã quên nỗi nhọc mệt của đoạn đường Sài Gòn - Blao.
Hoa mặt trời và hoa hồng cắm chung ở chiếc lọ nhỏ đã rũ héo cả. Mai anh sẽ hái một hoa mới cắm vào.
Ánh vắng viết thư cho anh có đến gần một tháng. Anh ngỡ như là một hình phạt và kẻ tử tội không biết được lý do. Bây giờ thì anh đã an lòng hơn. Cơn mưa vừa ngưng.
Mỗi tuần đều về thăm Hà ở Thủ Đức. Ở đó anh thường gặp, mỗi buổi đi thăm về, Nguyễn Thị Hoàng (người viết Vòng tay học trò mà Ánh đã đọc đó). Hoàng đi thăm chồng và chồng là một người bạn không thân của anh. Hoàng hỏi anh đi thăm ai mà siêng thế. Anh bảo là thăm em. Hoàng nói là thăm em mà chịu khó quá. Anh bảo là em không có người yêu và gia đình ở xa, nên ngoài vai trò anh, còn phải đóng vai người yêu và mẹ. Như thế đó mà anh đã thấy mỗi chiều chủ nhật buồn hơn. Chiều xuống ngoài trời và chiều lên trong Hà. Anh đi về mưa ướt dầm cả người. Hà đứng ở Công như một tủi thân. Vàxe Lambretta chạy anh còn thấy Hà làm một chấm nhỏ ở Cổng trại bất động như nét nhọc nhằn trên khuôn mặt già nua.
Mây đã trắng hơn từng cuộn và trắng nhỏ tuổi hơn Anh. Thời kỳ trắng đẹp nhất là trắng bằng tuổi Ánh.
Ánha,
Không hiểu cuộc đời này có cho đượC con người một tình yêu bền bỉ như tình thương anh em đó không. Suốt đời anh, anh mong có một lần được yêu thương thành thật và nếu tình yêu nhỡ CÓ qua đi cũng còn để lại những dấu vết đẹp đẽ. Anh cam chịu nhận phần ăn năn suốt đời. Chưa có một vết tích nào đáng nhớ sau lưng anh. Chỉ toàn những hình ảnh mang phiền muộn đến cho mình. Vì thế anh thất vọng mà đã đôi lần đánh giá rất thấp thế giới vây quanh anh. Có thể là một bất công nhưng anh khó làm khác hơn. Có lần anh đã viết về cho anh Cường: “Cường ạ, đôi lúc mình nghĩ rằng con người chỉ là một con vật bẩn thỉu nhất vì ý thức đã dung túng cho mọi hành động của nó”.
Khi sự thất vọng đã quá lớn những điều bị đát sẽ biến thành vẻ khôi hài và anh đôi lúc đã thản nhiên cười, cười vỡ vụn.
Anh từ đó hay quay về tìm bất chợt ở đâu đó một hải đăng để củng cố niềm tĩnh mịch trong tâm hồn.
Những dao động rồi cũng lắng xuống. Và anh đã nghĩ rằng mọi người đều có quyền kiêu hãnh riêng về mình. Niềm kiêu hãnh đôi lúc là một an ủi, một phỉnh phờ với chính bản thân mình để được yên tâm. Buồn phải không Anh phải không em.
***
15/12/1964
Buổi chiều đây Ánh ạ. Anh vừa được thư của anh Cường và thư nhà. Đọc xong buồn. Bao giờ cũng thế. Anh bỗng thèm về đó ít lâu để ngồi nhìn lại từng khuôn mặt thân thuộc. Có lẽ rồi anh cũng sẽ cố gắng về đó một lần mà nhìn thấy Ánh mà nhìn Ánh đi như lụa là xao động.
Buổi chiều trời có nắng và gió lạnh.
Anh thèm mình là một cánh chim nào để quay về đó kêu tên những người yêu thương.
Độ này anh đoán Ánh có vẻ buồn hơn. Ánh buồn thì mắt Ánh cũng buồn. Anh nghĩ đến dáng Ánh những buổi đi về rất chiều ở trên những con đường giá rét chỉ một mình, một mình thôi. Anh không hiểu nổi những ngón tay sẽ lạnh đến chừng nào. Anh rất mong về để nhìn thấy Ánh. Để nói chuyện với Ánh, để nghe tiếng nói của Ánh. Tất cả, tất cả để bù đắp lại những gì đã hao hư. Ôi một giòng sông mà nước nguồn sẽ về dâng đầy lại.
Đêm đã đuổi chiều đi.
Đêm đã lạnh hơn và trăng sao cũng đã về.
Anh hút pipe cho ấm tay.
Thế mà đã nửa tháng 12. Rồi tháng 12 cũng qua nhanh qua nhanh. Không hiểu khi mình chết thì những người chung quanh sẽ như thế nào.
Hoa cỏ mùa này đã sắp tàn rữa. Bây giờ màu tím không còn mầu nhiệm như đầu mùa. Anh gửi về cho Ánh màu tím đã nhạt nhòa đi rồi.
Ánh ơi,
Anh đã ngồi sững sờ trước tờ thư này gần cả giờ đồng hồ và tự nhiên thấy buồn VÔ CỚ.
Ngôn ngữ rồi cũng có lúc không diễn đạt, không giúp đỡ gì được cho mình.
Anh nhớ Ánh và chỉ có thể nói với Ánh như thế thôi, không thể nào khác hơn. Anh mong về vì thế. Về để nhìn thật gần từng sợi tóc vướng trên vầng trán.
Anh đang nằm trong mùng để viết tiếp thư. Những cánh cửa đã đóng kín. Ngoài trời trăng sáng và lạnh. Anh nhác nhóm như một loài thú mùa đông nằm ngủ mê.
Anh đang sống trong một giai đoạn buồn thảm nhất của cuộc đời. Không có một cái gì để mong ước. Một giai đoạn buông trôi nhất. Niềm hư vô như một vết dầu loang trên đời sống của anh.
***
16/12
Ánh a,
Đêm hôm qua viết đến đó thì anh mỏi và ngủ mê đi.
Chiều của ngày khác buổi chiều với vẻ yên tĩnh của mọi ngày.
Anh ngồi một mình và thấy tuổi trẻ mình tiêu hao đi trên từng ngày buồn. Vô vọng vì không trì giữ lại được gì cả. Rồi vẻ nhọc nhằn cùng nét già nua sẽ đến. Và mộ phần có tiếng gọi về gần hơn gần hơn. Như người bà con của anh vừa chết
Quy Nhơn với năm mươi mấy tuổi mà anh được tin và thấy sững sờ. Những tháng ngày ở Quy Nhơn đã bao nhiêu buổi sáng , buổi chiều, buổi tối ngồi hàn huyên chuyện tâm tình, uống rượu, nhấm và hút thuốc vàng từng ngón tay, ông ấy đã xem anh như một người bạn nhỏ. Anh còn nhớ rõ và thấy sự chết đã như một hạt mầm độc dượC Có sẵn trong cơ thể mỗi người. Mình không định đoạt được gì cho mình. Cả sự sống lẫn sự chết. Anh có thể thoáng thấy điều đó trong một lúc nào Ảnh trở về hoàn toàn với một cô tịch trong tâm hồn.
Anh nghĩ rất nhiều về một ngày không còn màu sắc cùng ánh sáng của thiên nhiên vào mắt mình. Sao không yêu thương nhau. Ngày tháng cũng chỉ có một số vừa đủ cho từng đời sống. Sau đó sẽ không còn gì.
Trời chiều buồn trên từng luống đất màu nâu bạc. Trước mặt anh là thành phố đồi dốc lưa thưa vài nóc nhà trồi lên. Anh đang bị bỏ quên ở đây như vết phiền muộn.
Ôi những ngày tháng cũ có bao nhiêu người còn nhớ lại.
Anh bây giờ như một đầu có lao xao không nghĩa lý gì. Tất cả đều rụng xuống quanh anh những hồn nhiên, niềm vui, hy vọng cùng những điều mong ước.
Không còn gì Ánh ạ.
Anh vừa được thư nhà Tịnh viết. Những lời nói buồn cho một buổi chiều đã quá yên tĩnh.
Thôi Ánh nhé. Anh xin ngồi yên và quay mặt vào trong mình để chết.
Anh nhớ Ảnh như bao giờ bao giờ đó Ánh.
Rất nhớ và hơn thế nữa.
Trịnh Công Sơn
Ở ngoài không Cha. Trên trời cao. Một vì sao xanh xanh xanh. Anh gọi tên Ánh, tên Ánh , Ánh. Từ một vùng tối trở về. Mùi Cỏ dại khơi lên. Và đối đêm không. Một hoa đăng kết cho ngày cuối năm. Ôi ngày cuối năm.
Blao 29/12/1964
Dao Ánh thân yêu
Anh đọc thư Ảnh tối hôm qua. Và ngủ rất sớm với tờ thư còn cầm trên tay. Như bàn tay của John Gavin trong phim Le temps d'aimer et le temps de mourird khi nằm chết trên một bờ sông còn cầm lá thư người yêu từ một thành phố xa gởi về. Những miền đất này cũng là chiến trường. Người lính ở đây không mệt bằng thế xác nhưng trí óc thật cũng đã tê liệt hoàn toàn.
Anh vừa ở Sài Gòn về chiều hôm qua. Sống một mùa Giáng sinh buồn. Anh ngủ rất sớm đêm Giáng sinh với ly rượu buổi chiều. Không có bạn bè chia nhau mà thấy mờ những khuôn mắt nhởn nhơ trên phố.
Anh đã về đây với rét mướt.
(46) Tựa tiếng Pháp của bộ phim Mỹ A time to love and a time to die (Một thời để yêu và một thời để chết) sản xuất năm 1958, chuyển thể từ tiểu thuyết cùng tên của nhà văn Đức Erich Maria Remarque, đạo diễn: Douglas Sirk, các diễn viên chính: John Gavin, Lilo Pulver
Sau ngày sinh nhật của Chúa, anh lên thăm những Hà, Cung ở Thủ Đức. Buổi chiều về rã rời ngồi buông thõng tay trong chiếc ghế bành. Anh Cường xuất hiện đột ngột ở màn lưới cửa. Rồi chúng anh kéo nhau ra phố uống rượu mừng rất mừng. Buồn cũng rất buồn. Gặp cả anh Đỗ Long Vân (dạy Đại học Huế). Và ba chúng anh đi suốt những
Con đường thênh thang với một đầu óc nặng nề chính choáng. Thấy chán chường. Bây giờ có người nào hỏi anh vì sao lại quá ưu phiền như thế này thì có lẽ anh không làm thế nào để trả lời được. Anh Đỗ Long Vân bảo anh ấy đã quá bi thảm mà thấy anh lại còn hơn thế. Lý do thì quá nhiều và dồn dập từ ngày này qua tháng nọ. Anh có nói với anh Vân: Đôi lúc tôi cũng muốn làm người hùng, muốn theo Nietzsche để thờ “culte du surhumain” - nhưng bất lực. Chung quanh mình đã có quá nhiều gãy gục, mình không thể là gì khác hơn một épaved trên cơn nước lụt cuồn cuộn mang đi.
Rồi ngày hôm sau anh đưa anh Cường vào thăm Hà, Cung Để thấy rõ vẻ não nề trên những khuôn mặt, trên mỗi cánh tay, Con mắt, màu da sạm nắng đó. Và những ngày lễ qua đi. Buổi chiều chủ nhật rơi xuống nhanh như một màn lưới chụp lên cuộc sống kham khổ đó và chúng anh trở về thấy muốn khóc. Muốn khóc như những kẻ đã ý thức rõ rệt về nỗi bất lực, về sựyếu đuối của mình.
Ánh ơi, trong những ngày này anh không còn một chương trình, một dự định nào ngoài ra cứ sống bừa theo một - mang | - đi nào đó.
Có má anh vào đây thăm Hà, còn ở Sài Gòn. Có lẽ trưa thứ năm này anh lại về đó đế gặp anh Cường trước khi anh Cường về lại Huế.
Anh tiếc là không thể về thăm Ánh trong Noel này. Anh nhớ bàn tay dài những ngón lạnh lùng đó và cơ hồ như còn nghe đượC giá buốt chạy dài trên bàn tay anh.
(47) Giáo phái tôn thờ sự siêu phàm, siêu nhân (48) Vật trôi giạt |
Ánh ơi Ánh ơi Ánh ơi,
Blao 29/12/1964
Dao Ánh thân yêu
Anh đọc thư Ánh tối hôm qua. Và ngủ rất sớm với tờ thư còn cầm trên tay. Như bàn tay của John Gavin trong phim Le temps d'aimer et le temps de mourir khi nằm chết trên một bờ sông còn cầm lá thư người yêu từ một thành phố xa gởi về. Những miền đất này cũng là chiến trường. Người lính ở đây không mệt bằng thể xác nhưng trí óc thật cũng đã tê liệt hoàn toàn.
Anh vừa ở Sài Gòn về chiều hôm qua. Sống một mùa Giáng sinh buồn. Anh ngủ rất sớm đêm Giáng sinh với ly rượu buổi chiều. Không có bạn bè chia nhau mà thấy mờ những khuôn mặt nhởn nhơ trên phố.
Anh đã về đây với rét mướt.
Sau ngày sinh nhật của Chúa, anh lên thăm những Hà, Cung ở Thủ Đức. Buổi chiều về rã rời ngồi buông thõng tay trong chiếc ghế bành. Anh Cường xuất hiện đột ngột ở màn lưới cửa. Rồi chúng anh kéo nhau ra phố uống rượu mừng rất mừng. Buồn cũng rất buồn. Gặp cả anh Đỗ Long Vân (dạy Đại học Huế). Và ba chúng anh đi suốt những
Tháng 12 đã sắp phải mãn hạn rồi đó. Chỉ còn hai hôm nữa chúng mình lại bắt đầu trên một khởi điểm mới của năm 1965. Thấy mà buồn.
Anh cũng mong một cái gì mới mẻ hơn cho đầu năm này. Anh sẽ gọi Ánh bằng vẻ lạ lùng huy hoàng của năm mới. Dự định của anh là có mặt ở Đà Lạt đúng ngày 1/1 và gửi thư cùng những cánh hoa anh đào đầu mùa về cho Ánh nhưng | bây giờ phải về Sài Gòn bất khả kháng.
Ánh đã lạnh bao nhiêu ngày ở đó. Anh mong Ánh vẫn cứ lạnh lùng như thế qua những con đường mà một mùa Hạ
mùa Thu, Có những cơn mưa đêm bất chợt anh đã đưa Ánh về. Hãy cố gắng làm kẻ độc hành cho anh còn ca tụng sự can đảm đó mà ít người còn giữ được. Hãy hát lời thánh buồn như anh đã bao nhiêu buổi chiều ngồi gõ vào phiến đá hát cho mình cho người thân yêu.
Anh mong về Tết để nhìn lại Ánh rất gần, rất gần như một mùa lá đã xanh kề nhau lao xao không dứt.
Ánh ơi, anh nhớ Ảnh như thế đó. Còn gì ngoài những giờ ngồi đếm từng khoảng hư vô.
Hãy biến mình vào hư vô, vào hư vô của chính mình, vào hư VÔ của sự vật vì trong hư không đó mình sẽ tìm thấy được mình và sự vật ở vẻ nguyên vẹn của nó.
| Những Cơn bệnh đã qua trên anh. Những giờ nằm phơi thây không còn một người thân thuộc thật khốn cùng.
Anh nhớ những câu thơ của anh Cường: “...buồn ơi cháy chỗ anh nằm”.
***
Buổi chiều anh thức dậy. Mây xuống thấp trên đồi mây đen.
Những ngày anh về Thủ Đức như những lần đi cắm trại. Ngồi phơi ngoài nắng. Và da đã sạm đen đi nhiều hơn.
Buổi chiều không còn một tiếng động nhỏ. Anh có thể ngồi ở đây nghe tiếng có lao xao từ ngoài kia. Rồi cơn mưa đã xuống đó. Những sợi mưa nhìn thấy rõ gõ vào đồi dốc đất đỏ đã khô, tiếng kêu nghe buồn như một tiếng nói đều đặn già nua.
Mưa xuống và trời vẫn còn những mảng trời xanh mây trắng.
Anh bỗng thấy nhớ Ảnh hơn, nhớ quay quắt.
Đêm đã tràn đầy trên núi đồi. Anh nằm trong mùng viết thư cho Ánh. Tiếng kèn đồng của đêm đã dấy lên từ xa về. Nghe buồn như một lời trối trăng. Anh nghĩ đến hình ảnh của Monty thổi kèn trước mộ bạn khi chiều xuống đậm dần
Ở đây vẫn thường có những tiếng kèn thổi vào những giờ bất chợt làm mình đến thấy héo hắt, chua xót.
Ánh ơi, đêm đã mặc lên từng ngọn cỏ và gió lạnh của rừng núi cũng len về.
Ngồi từ phòng anh nhìn thấy được con đường chính chạy về phía tòa tỉnh.Từng đoàn xe GMC đang chở đầy lính chạy
về những vùng cách đây 10, 15 cây số. Những trận đánh nhỏ (49) Montgomery
cry vẫn vây quanh đời sống chúng mình. Ánh nghĩ làm thế nào Clift (xem chú thích4)
để quên mà sống bình an được. Chung quanh mình những (50) Tòa tỉnh trưởng Lâm Đồng
người thân thuộc vẫn tiếp tục ngã xuống và có những kẻ vẫn
bình thản nuôi nấng mình lớn lên vô tư. Con đường đó mang tiếng động CƠ ầm ĩ của xe mỗi đêm anh nằm nghe rõ và thấy ngán ngẩm vô cùng.
Không khí chiến tranh vẫn trùm lên đất đai này. Có nhiều đêm anh thức dậy giữa những tiếng đại bác nổ rất gần và thao thức suốt đêm lo âu. Tết này có lẽ anh sẽ cố gắng về dù có bận gì cũng mặc. Phải về để nhìn lại những gì anh còn lại ở đó. Có thể rồi tháng tư anh đã bị gọi đi Thủ Đức. Những ngày còn lại này anh chỉ có Ánh để nói những lời nhẹ nhàng. Cuộc đời đã dành sẵn những kẻ - sinh - ra - cho - nhau. Anh nghĩ rằng một mai nào Ảnh sẽ bay xa ngoài tầm tay anh và trở về bình an trong một không khí quen thuộc, bình thường mà bấy lâu Ảnh đã quên đi, đã xa lánh. Thật buồn nhưng phải làm gì hơn.
Đêm đã lạnh và đã buồn. Cây có lao xao. Anh chỉ còn nghe rõ tiếng sâu đất và tiếng dế reo. Những ngày nghỉ ở đó chắc Ánh | tha hồ ngủ và đi chơi. Ánh cố giữ giá buốt trên mười phiến -
băng - bàn - tay - dài đó cho anh. Anh không mong gì hơn.
Đêm Giáng sinh Ánh đi chơi với ai ở đó. Anh mong là Ánh không có ai ngoài Anh ra với khoảng trống quanh Ánh. Hãy giữ niềm kiêu hãnh ấy thật lâu dài. Anh đã bao nhiêu ngày tháng từ trướC và bây giờ nằm mòn người không một đợi chờ nào và như nghe thân thể mình cất lên tiếng hát.
Anh ơi,
Ánh ơi,
Khuya đã khuya hơn. Máy bay kêu ầm trên trời đen mù. Anh cầu mong cho mọi người bình an.Và Ánh và Ánh hằng muôn nghìn năm anh còn nhìn thấy với niềm kiêu hãnh.
Dao Ảnh mà anh gọi không nguôi như một lời biển vọng vô tận vô tận đó em.
Nhớ muôn trùng muôn trùng đó Ánh.
Trịnh Công Sơn
***
31/12/1964
Dao Ánh,
Ở ngoài khung cửa. Trên trời cao. Một vì sao xanh xanh xanh. Anh gọi tên Ảnh, tên Ảnh, Ánh. Từ một vùng tối trở về. Mùi cỏ dại khơi lên. Và đồi đêm không. Một hoa đăng kết cho ngày cuối năm. Ôi ngày cuối năm. Tờ lịch cuối cùng mỏng dính bìa của một cuốn sách dày 365 trang phải xếp lại đóng kín vào trong đó những tên người tên người. Những lá xanh lá vàng, mây, mưa, sương mù, tiếng hát của những mùa thu, hạ, xuân, đông. Ôi mộ phần của những dấu tích. Dấu tích buồn Ánh ơi Ánh ơi anh chỉ còn một mình một mình ở đây mà sương đêm đã xuống không có ánh để anh đưa qua những vùng tối ngoài kia cho bằng kết trên từng ngón tay em ngón tay em thì gầy anh sẽ làm câu hát cho niềm giá buốt trên đó trên đó.
Này Anh này Anh này em này em đã có từ bao giờ từ bao giờ anh đã gặp trên lối mòn nào của một ngày một chiều tháng 4 tháng 5. Còn đến bao giờ hở em ôi mắt ấy vai ấy tiếng nói nụ cười và tóc mềm tưởng chừng từng sợi buồn nhỏ xuống cuốn hút cuộc đời anh đi vào mênh mang đã mất đã mất anh không còn là anh không còn là anh.
Sao không có ánh đây cho anh nhìn mặt cho anh đọc lời thánh ca trong mắt ngày cuối của một năm và anh đưa Ánh về một giáo đường gần đây bên kia đồi giáo đường sẽ không còn ai chúng mình có thể khóc cho thỏa lòng bắt đầu nửa đêm khi tiếng chuông nhà thờ gõ lên đều đặn 12 tiếng như một ấm ức một nuối tiếc không nguôi trên vẻ im câm của vạn vật.
Dao Ánh Dao Ánh Dao Ánh
Thôi em hãy nhận lấy món quà mọn một này của anh là vòng hoa kết bằng từng bóng đêm trên vùng xanh cao khiết của trời của trời. Vòng hoa cuối năm cuối năm anh kết trên vầng tÓC em cho thơm ngát lời thánh thiện.
Dao Ánh Dao Ánh Dao Ánh
Đêm đã lạnh anh vẫn cố giữ bàn tay ấm để nghe rõ giá buốt hơn từ từng ngón tay dài của Ánh.
Ánh đang làm gì đêm nay anh vẫn còn nhớ hình ảnh Ánh buổi chiều đứng ở bờ tường nhìn gió xuôi về từng sợi tóc quấn dại trên môi, trên mắt.
Sao anh không thể về đêm nay để dìu Ánh đi để nghe Ảnh nói rất thầm như tiếng nói của những vì sao.
Anh cũng không thể về Sài Gòn đêm nay để cùng anh Cường say một đêm cuối năm.
Không còn gì ngoài những phù phiếm đó. Có Ánh đây chắc anh sẽ ngồi suốt đêm hay ngủ gục bên cạnh Ánh để nghe Ánh hát lời rất nhỏ.
Chỉ còn hai giờ nữa là năm đã hết. Anh sẽ kể chuyện gì cho Ảnh nghe đây.
Trước mắt anh là ngọn nến hồng. Nến hồng đang cháy và sương phủ lên. Ở một góc bàn của anh như thế đó, ống pipe, gương, hộp thuốc và ngọn đèn.
Bên cạnh anh giường đã bỏ mùng từ mấy tháng nay. Trên tường anh cắm đầy những hình của anh vẽ anh. Tết về anh sẽ mang về cho Ánh xem.
Cái hình của Ánh vẽ anh cũng đã dán lên tường. Anh muốn vẽ Ánh để anh đính lên tường nhưng không có ảnh. Anh thử để gương soi vào và vẽ. Giống lắm nhưng giấy lớn nên ngại xếp gửi về cho Ánh thì hỏng đi.
Ngày nay anh được thư Ánh và thư của một CÔ anh chưa hề quen ở Sài Gòn gửi về. Thư gửi mang tên Bùi Thị Bích Thu muốn xin vài bản nhạc. Anh chép một đoạn cho Ảnh đọc:
“... nữ sinh viên Văn khoa... một sự tình cờ may mắn cho tôi được nghe nói đến nhạc sĩ. Trong một câu chuyện ở buổi tiếp tân chúng tôi có bàn về âm nhạc và từ từ câu chuyện kết tụ quanh sự nghiệp của nhạc sĩ...”. Thư viết rất lễ độ và CÔ này kể rất nhiều những bản nhạc của anh. Anh không đoán nổi là ai mà biết rõ địa chỉ của anh ở tận đây để gửi. Anh vẫn thường được rất nhiều những loại thư như thế này nhưng anh bỏ qua đi. Lần này anh hơi lạ vì chỗ trọ ở bà Phi chỉ có một vài người biết thôi mà cô Thu này kiếm đâu ra cũng lạ.
Cũng là chuyện cuối năm nên anh kể cho Ánh nghe thế thôi.
Đêm đã yên tĩnh lắm rồi.
11 giờ Ánh ạ.
Ánh đã ngủ chưa. Ánh hãy Cố thức cho hết đêm để anh còn nói chuyện.
Đêm nay ở ngoài kia, gần bờ hồ, người ta khai mạc Câu lạc bộ thanh niên. Có rất nhiều tướng tá đến - cả những người Mỹ và ban nhạc ở Sài Gòn lên. Người ta đang nhảy nhót, say sưa ngoài đó. Anh có giấy mời nhưng nhác quá nên không đi. Vả lại anh không có bạn bè thân thiết nào với anh ở đây để cùng nói chuyện.
Đà Lạt đêm nay cũng vui lắm.
Có lẽ năm nay là năm buồn nhất của anh. Anh mong những may mắn sẽ đến cho anh bắt đầu từ ngày mai 1/1. Ánh sẽ quà gì cho anh. Dạ lan giờ này chắc đã ngạt ngào cả một vùng tối đó rồi, đã cài lên từng sợi tóc của Ánh.
Ánh ơi Ánh ơi, Ánh ơi, Ánh ơi, anh đi ra phố uống rượu một tí rồi sẽ về viết tiếp cho Ánh, Ánh nghe.
Tất cả những gì linh thiêng nhất anh đã kết tụ lại để nghĩ về Anh cho một ngày một đêm một giờ cuối cùng của năm. Anh chỉ còn Ánh ngoài bạn bè và những đứa em cùng mẹ anh. Dù rồi những gì sẽ trôi dần qua trên tay anh anh cũng đành thế thôi vì như định mệnh đã không dành gì cho anh ngoài
phiền muộn. Cuộc sống sẽ nổi trôi trên từng phù phiếm này (51) “Con người là qua phù phiếm nọ mà thôi. Nhưng cần gì phải không Ánh. một con vật kiêu
Mỗi con người đều có niềm kiêu hãnh riêng của nó. Anh vẫn hãnh” - Alain, triết
nhớ câu nói của Alain: Lo home est un fier animall Émile-Auguste Chartier (1868 - 1951)
Từng vết sương rất mỏng đang bay vào cửa sổ. Anh sờ lên tóc
tên thật
và thấy ướt.
Đêm nay ở Sài Gòn người ta sẽ đi chơi suốt đêm. Người ta say và cười cho hết buồn phiền. Khi hai cây kim của dancing khép vào nhau ở số 12 người ta sẽ hôn nhau và trút bỏ mọi hằn thù.
Anh Cường chắc đang nóng lòng mong anh về. Sáng mai anh Cường trở về Huế lại. Anh Cường bảo ngày đầu năm ngồi trên một chuyến bay thật thú vị. Ảnh thấy không vì thế anh vẫn mong làm một cái gì thật rỗi rảnh để mình có thể dong ruổi từ chỗ này qua chỗ khác vào những giờ giấc thật bất chợt. Đời chỉ còn một chút lý thú đó mà thôi. Những lúc nhớ nhung quá mà chỉ có thể ngồi một chỗ mà than van như thế này thôi, thật là tù ngục.
Thư Ánh anh đọc buổi trưa và mừng rỡ vô cùng. Màu lá xanh của dạ lan vẫn còn tươi. Trang thư ướt chảy bạch lạp. Như từng phiến buồn trải dài trên đó. Anh thấy Ánh như đang hiện diện, đang phiền muộn trên từng nét nguệch ngoạc của đêm của sự trống vắng bao quanh mà Ánh thì vô vọng níu lên níu lên như một lời nhóng gọi rứt rã.
Anh ơi,
Thuốc đã đốt cháy CỔ anh. Không Có Ánh để anh châm thuốc cho Ánh hút như những đêm nào Ánh đã hút dở điếu thuốc và đưa cho anh. Anh còn nhớ còn nhớ và vô vọng. Nhớ về Ảnh tưởng chừng như quá xa xôi. Ánh đang là ai ở đó đêm nay có thức có buồn vì một năm sắp mãn hạn như một đời người cũng thế thôi. Mà đời người thì dài hơn thì ưu phiền hơn. Cái gì cũng có một mộ huyệt để trở về an nghỉ im ỉm ngàn năm.
Ánh có buồn lắm không. Hãy ngước mắt lên cho anh nhìn. Mây sẽ kết trên vùng mắt đó. Anh đã nói như thế trong lời ca Còn tuổi nào cho em cho Ánh, có bằng lòng thế không.
Sương đã nhiều đó Ảnh ạ. Anh thấy lạnh ở trán ở những ngón tay những ngón chân. Ảnh chưa ngủ đó chứ. Bạch lạp CÓ Còn cháy không.
***
12g 1 phút,
1/1/1965
Thưa Dao Ánh của anh, của anh, của anh.
Anh vừa từ ở quán về. Uống đã khá nhiều rượu. Sương xuống nhiều và anh lạnh run. Đầu óc đã nặng và anh nhớ Ánh ở đó một mình. Ở câu lạc bộ người ta vẫn còn hát, còn nhảy. Sương xuống bạc cả bờ hồ. Những ánh sáng đèn nhòa nhạt cả.
12g 5 phút.
Một năm khác đã bắt đầu.
Anh cầu mong mọi điều lành cùng những hạnh phúc vô biên cho Ánh.
Nói làm sao cho hết sự xúc động của anh ở phút cuối cùng tiếp giao của một đêm làm ranh giới cho một năm cũ và một khởi điểm mới bắt đầu.
Ánh sẽ từ đó bước bằng bước chân đầu tiên. Anh cũng thế.
Sao anh không thể về đêm nay để dìu Ánh đi để nghe Ánh nói rất thầm
như tiếng nói của những vì sao.
Dao Ánh hằng bao nghìn năm,
Anh trở về đây trong một cơn mưa còn miệt mài trên dốc đồi. Chuyến xe anh lên đây còn để lại trong anh một xúc động. Đã có một tai nạn khủng khiếp ở dọc đường: Xe đụng phải một đứa bé 6 tuổi nằm bất tỉnh giữa đường. Anh quay mặt không dám nhìn. Anh phải đón một xe khác và về đây.
Bây giờ đã đêm.
Buổi chiều anh có một hạnh phúc: thư Ánh. Và như thế anh đã quên nỗi nhọc mệt của đoạn đường Sài Gòn - Blao.
Hoa mặt trời và hoa hồng cắm chung ở chiếc lọ nhỏ đã rũ héo cả. Mai anh sẽ hái một hoa mới cắm vào.
Ánh vắng viết thư cho anh có đến gần một tháng. Anh ngỡ như là một hình phạt và kẻ tử tội không biết được lý do. Bây giờ thì anh đã an lòng hơn. Cơn mưa vừa ngưng.
Mỗi tuần đều về thăm Hà ở Thủ Đức. Ở đó anh thường gặp, mỗi buổi đi thăm về, Nguyễn Thị Hoàng (người viết Vòng tay học trò mà Ánh đã đọc đó). Hoàng đi thăm chồng và chồng là một người bạn không thân của anh. Hoàng hỏi anh đi thăm ai mà siêng thế. Anh bảo là thăm em. Hoàng nói là thăm em mà chịu khó quá. Anh bảo là em không có người yêu và gia đình ở xa, nên ngoài vai trò anh, còn phải đóng vai người yêu và mẹ. Như thế đó mà anh đã thấy mỗi chiều chủ nhật buồn hơn. Chiều xuống ngoài trời và chiều lên trong Hà. Anh đi về mưa ướt dầm cả người. Hà đứng ở Công như một tủi thân. Vàxe Lambretta chạy anh còn thấy Hà làm một chấm nhỏ ở Cổng trại bất động như nét nhọc nhằn trên khuôn mặt già nua.
Mây đã trắng hơn từng cuộn và trắng nhỏ tuổi hơn Anh. Thời kỳ trắng đẹp nhất là trắng bằng tuổi Ánh.
Ánha,
Không hiểu cuộc đời này có cho đượC con người một tình yêu bền bỉ như tình thương anh em đó không. Suốt đời anh, anh mong có một lần được yêu thương thành thật và nếu tình yêu nhỡ CÓ qua đi cũng còn để lại những dấu vết đẹp đẽ. Anh cam chịu nhận phần ăn năn suốt đời. Chưa có một vết tích nào đáng nhớ sau lưng anh. Chỉ toàn những hình ảnh mang phiền muộn đến cho mình. Vì thế anh thất vọng mà đã đôi lần đánh giá rất thấp thế giới vây quanh anh. Có thể là một bất công nhưng anh khó làm khác hơn. Có lần anh đã viết về cho anh Cường: “Cường ạ, đôi lúc mình nghĩ rằng con người chỉ là một con vật bẩn thỉu nhất vì ý thức đã dung túng cho mọi hành động của nó”.
Khi sự thất vọng đã quá lớn những điều bị đát sẽ biến thành vẻ khôi hài và anh đôi lúc đã thản nhiên cười, cười vỡ vụn.
Anh từ đó hay quay về tìm bất chợt ở đâu đó một hải đăng để củng cố niềm tĩnh mịch trong tâm hồn.
Những dao động rồi cũng lắng xuống. Và anh đã nghĩ rằng mọi người đều có quyền kiêu hãnh riêng về mình. Niềm kiêu hãnh đôi lúc là một an ủi, một phỉnh phờ với chính bản thân mình để được yên tâm. Buồn phải không Anh phải không em.
***
15/12/1964
Buổi chiều đây Ánh ạ. Anh vừa được thư của anh Cường và thư nhà. Đọc xong buồn. Bao giờ cũng thế. Anh bỗng thèm về đó ít lâu để ngồi nhìn lại từng khuôn mặt thân thuộc. Có lẽ rồi anh cũng sẽ cố gắng về đó một lần mà nhìn thấy Ánh mà nhìn Ánh đi như lụa là xao động.
Buổi chiều trời có nắng và gió lạnh.
Anh thèm mình là một cánh chim nào để quay về đó kêu tên những người yêu thương.
Độ này anh đoán Ánh có vẻ buồn hơn. Ánh buồn thì mắt Ánh cũng buồn. Anh nghĩ đến dáng Ánh những buổi đi về rất chiều ở trên những con đường giá rét chỉ một mình, một mình thôi. Anh không hiểu nổi những ngón tay sẽ lạnh đến chừng nào. Anh rất mong về để nhìn thấy Ánh. Để nói chuyện với Ánh, để nghe tiếng nói của Ánh. Tất cả, tất cả để bù đắp lại những gì đã hao hư. Ôi một giòng sông mà nước nguồn sẽ về dâng đầy lại.
Đêm đã đuổi chiều đi.
Đêm đã lạnh hơn và trăng sao cũng đã về.
Anh hút pipe cho ấm tay.
Thế mà đã nửa tháng 12. Rồi tháng 12 cũng qua nhanh qua nhanh. Không hiểu khi mình chết thì những người chung quanh sẽ như thế nào.
Hoa cỏ mùa này đã sắp tàn rữa. Bây giờ màu tím không còn mầu nhiệm như đầu mùa. Anh gửi về cho Ánh màu tím đã nhạt nhòa đi rồi.
Ánh ơi,
Anh đã ngồi sững sờ trước tờ thư này gần cả giờ đồng hồ và tự nhiên thấy buồn VÔ CỚ.
Ngôn ngữ rồi cũng có lúc không diễn đạt, không giúp đỡ gì được cho mình.
Anh nhớ Ánh và chỉ có thể nói với Ánh như thế thôi, không thể nào khác hơn. Anh mong về vì thế. Về để nhìn thật gần từng sợi tóc vướng trên vầng trán.
Anh đang nằm trong mùng để viết tiếp thư. Những cánh cửa đã đóng kín. Ngoài trời trăng sáng và lạnh. Anh nhác nhóm như một loài thú mùa đông nằm ngủ mê.
Anh đang sống trong một giai đoạn buồn thảm nhất của cuộc đời. Không có một cái gì để mong ước. Một giai đoạn buông trôi nhất. Niềm hư vô như một vết dầu loang trên đời sống của anh.
***
16/12
Ánh a,
Đêm hôm qua viết đến đó thì anh mỏi và ngủ mê đi.
Chiều của ngày khác buổi chiều với vẻ yên tĩnh của mọi ngày.
Anh ngồi một mình và thấy tuổi trẻ mình tiêu hao đi trên từng ngày buồn. Vô vọng vì không trì giữ lại được gì cả. Rồi vẻ nhọc nhằn cùng nét già nua sẽ đến. Và mộ phần có tiếng gọi về gần hơn gần hơn. Như người bà con của anh vừa chết
Quy Nhơn với năm mươi mấy tuổi mà anh được tin và thấy sững sờ. Những tháng ngày ở Quy Nhơn đã bao nhiêu buổi sáng , buổi chiều, buổi tối ngồi hàn huyên chuyện tâm tình, uống rượu, nhấm và hút thuốc vàng từng ngón tay, ông ấy đã xem anh như một người bạn nhỏ. Anh còn nhớ rõ và thấy sự chết đã như một hạt mầm độc dượC Có sẵn trong cơ thể mỗi người. Mình không định đoạt được gì cho mình. Cả sự sống lẫn sự chết. Anh có thể thoáng thấy điều đó trong một lúc nào Ảnh trở về hoàn toàn với một cô tịch trong tâm hồn.
Anh nghĩ rất nhiều về một ngày không còn màu sắc cùng ánh sáng của thiên nhiên vào mắt mình. Sao không yêu thương nhau. Ngày tháng cũng chỉ có một số vừa đủ cho từng đời sống. Sau đó sẽ không còn gì.
Trời chiều buồn trên từng luống đất màu nâu bạc. Trước mặt anh là thành phố đồi dốc lưa thưa vài nóc nhà trồi lên. Anh đang bị bỏ quên ở đây như vết phiền muộn.
Ôi những ngày tháng cũ có bao nhiêu người còn nhớ lại.
Anh bây giờ như một đầu có lao xao không nghĩa lý gì. Tất cả đều rụng xuống quanh anh những hồn nhiên, niềm vui, hy vọng cùng những điều mong ước.
Không còn gì Ánh ạ.
Anh vừa được thư nhà Tịnh viết. Những lời nói buồn cho một buổi chiều đã quá yên tĩnh.
Thôi Ánh nhé. Anh xin ngồi yên và quay mặt vào trong mình để chết.
Anh nhớ Ảnh như bao giờ bao giờ đó Ánh.
Rất nhớ và hơn thế nữa.
Trịnh Công Sơn
Ở ngoài không Cha. Trên trời cao. Một vì sao xanh xanh xanh. Anh gọi tên Ánh, tên Ánh , Ánh. Từ một vùng tối trở về. Mùi Cỏ dại khơi lên. Và đối đêm không. Một hoa đăng kết cho ngày cuối năm. Ôi ngày cuối năm.
Blao 29/12/1964
Dao Ánh thân yêu
Anh đọc thư Ảnh tối hôm qua. Và ngủ rất sớm với tờ thư còn cầm trên tay. Như bàn tay của John Gavin trong phim Le temps d'aimer et le temps de mourird khi nằm chết trên một bờ sông còn cầm lá thư người yêu từ một thành phố xa gởi về. Những miền đất này cũng là chiến trường. Người lính ở đây không mệt bằng thế xác nhưng trí óc thật cũng đã tê liệt hoàn toàn.
Anh vừa ở Sài Gòn về chiều hôm qua. Sống một mùa Giáng sinh buồn. Anh ngủ rất sớm đêm Giáng sinh với ly rượu buổi chiều. Không có bạn bè chia nhau mà thấy mờ những khuôn mắt nhởn nhơ trên phố.
Anh đã về đây với rét mướt.
(46) Tựa tiếng Pháp của bộ phim Mỹ A time to love and a time to die (Một thời để yêu và một thời để chết) sản xuất năm 1958, chuyển thể từ tiểu thuyết cùng tên của nhà văn Đức Erich Maria Remarque, đạo diễn: Douglas Sirk, các diễn viên chính: John Gavin, Lilo Pulver
Sau ngày sinh nhật của Chúa, anh lên thăm những Hà, Cung ở Thủ Đức. Buổi chiều về rã rời ngồi buông thõng tay trong chiếc ghế bành. Anh Cường xuất hiện đột ngột ở màn lưới cửa. Rồi chúng anh kéo nhau ra phố uống rượu mừng rất mừng. Buồn cũng rất buồn. Gặp cả anh Đỗ Long Vân (dạy Đại học Huế). Và ba chúng anh đi suốt những
Con đường thênh thang với một đầu óc nặng nề chính choáng. Thấy chán chường. Bây giờ có người nào hỏi anh vì sao lại quá ưu phiền như thế này thì có lẽ anh không làm thế nào để trả lời được. Anh Đỗ Long Vân bảo anh ấy đã quá bi thảm mà thấy anh lại còn hơn thế. Lý do thì quá nhiều và dồn dập từ ngày này qua tháng nọ. Anh có nói với anh Vân: Đôi lúc tôi cũng muốn làm người hùng, muốn theo Nietzsche để thờ “culte du surhumain” - nhưng bất lực. Chung quanh mình đã có quá nhiều gãy gục, mình không thể là gì khác hơn một épaved trên cơn nước lụt cuồn cuộn mang đi.
Rồi ngày hôm sau anh đưa anh Cường vào thăm Hà, Cung Để thấy rõ vẻ não nề trên những khuôn mặt, trên mỗi cánh tay, Con mắt, màu da sạm nắng đó. Và những ngày lễ qua đi. Buổi chiều chủ nhật rơi xuống nhanh như một màn lưới chụp lên cuộc sống kham khổ đó và chúng anh trở về thấy muốn khóc. Muốn khóc như những kẻ đã ý thức rõ rệt về nỗi bất lực, về sựyếu đuối của mình.
Ánh ơi, trong những ngày này anh không còn một chương trình, một dự định nào ngoài ra cứ sống bừa theo một - mang | - đi nào đó.
Có má anh vào đây thăm Hà, còn ở Sài Gòn. Có lẽ trưa thứ năm này anh lại về đó đế gặp anh Cường trước khi anh Cường về lại Huế.
Anh tiếc là không thể về thăm Ánh trong Noel này. Anh nhớ bàn tay dài những ngón lạnh lùng đó và cơ hồ như còn nghe đượC giá buốt chạy dài trên bàn tay anh.
(47) Giáo phái tôn thờ sự siêu phàm, siêu nhân (48) Vật trôi giạt |
Ánh ơi Ánh ơi Ánh ơi,
Blao 29/12/1964
Dao Ánh thân yêu
Anh đọc thư Ánh tối hôm qua. Và ngủ rất sớm với tờ thư còn cầm trên tay. Như bàn tay của John Gavin trong phim Le temps d'aimer et le temps de mourir khi nằm chết trên một bờ sông còn cầm lá thư người yêu từ một thành phố xa gởi về. Những miền đất này cũng là chiến trường. Người lính ở đây không mệt bằng thể xác nhưng trí óc thật cũng đã tê liệt hoàn toàn.
Anh vừa ở Sài Gòn về chiều hôm qua. Sống một mùa Giáng sinh buồn. Anh ngủ rất sớm đêm Giáng sinh với ly rượu buổi chiều. Không có bạn bè chia nhau mà thấy mờ những khuôn mặt nhởn nhơ trên phố.
Anh đã về đây với rét mướt.
Sau ngày sinh nhật của Chúa, anh lên thăm những Hà, Cung ở Thủ Đức. Buổi chiều về rã rời ngồi buông thõng tay trong chiếc ghế bành. Anh Cường xuất hiện đột ngột ở màn lưới cửa. Rồi chúng anh kéo nhau ra phố uống rượu mừng rất mừng. Buồn cũng rất buồn. Gặp cả anh Đỗ Long Vân (dạy Đại học Huế). Và ba chúng anh đi suốt những
Tháng 12 đã sắp phải mãn hạn rồi đó. Chỉ còn hai hôm nữa chúng mình lại bắt đầu trên một khởi điểm mới của năm 1965. Thấy mà buồn.
Anh cũng mong một cái gì mới mẻ hơn cho đầu năm này. Anh sẽ gọi Ánh bằng vẻ lạ lùng huy hoàng của năm mới. Dự định của anh là có mặt ở Đà Lạt đúng ngày 1/1 và gửi thư cùng những cánh hoa anh đào đầu mùa về cho Ánh nhưng | bây giờ phải về Sài Gòn bất khả kháng.
Ánh đã lạnh bao nhiêu ngày ở đó. Anh mong Ánh vẫn cứ lạnh lùng như thế qua những con đường mà một mùa Hạ
mùa Thu, Có những cơn mưa đêm bất chợt anh đã đưa Ánh về. Hãy cố gắng làm kẻ độc hành cho anh còn ca tụng sự can đảm đó mà ít người còn giữ được. Hãy hát lời thánh buồn như anh đã bao nhiêu buổi chiều ngồi gõ vào phiến đá hát cho mình cho người thân yêu.
Anh mong về Tết để nhìn lại Ánh rất gần, rất gần như một mùa lá đã xanh kề nhau lao xao không dứt.
Ánh ơi, anh nhớ Ảnh như thế đó. Còn gì ngoài những giờ ngồi đếm từng khoảng hư vô.
Hãy biến mình vào hư vô, vào hư vô của chính mình, vào hư VÔ của sự vật vì trong hư không đó mình sẽ tìm thấy được mình và sự vật ở vẻ nguyên vẹn của nó.
| Những Cơn bệnh đã qua trên anh. Những giờ nằm phơi thây không còn một người thân thuộc thật khốn cùng.
Anh nhớ những câu thơ của anh Cường: “...buồn ơi cháy chỗ anh nằm”.
***
Buổi chiều anh thức dậy. Mây xuống thấp trên đồi mây đen.
Những ngày anh về Thủ Đức như những lần đi cắm trại. Ngồi phơi ngoài nắng. Và da đã sạm đen đi nhiều hơn.
Buổi chiều không còn một tiếng động nhỏ. Anh có thể ngồi ở đây nghe tiếng có lao xao từ ngoài kia. Rồi cơn mưa đã xuống đó. Những sợi mưa nhìn thấy rõ gõ vào đồi dốc đất đỏ đã khô, tiếng kêu nghe buồn như một tiếng nói đều đặn già nua.
Mưa xuống và trời vẫn còn những mảng trời xanh mây trắng.
Anh bỗng thấy nhớ Ảnh hơn, nhớ quay quắt.
Đêm đã tràn đầy trên núi đồi. Anh nằm trong mùng viết thư cho Ánh. Tiếng kèn đồng của đêm đã dấy lên từ xa về. Nghe buồn như một lời trối trăng. Anh nghĩ đến hình ảnh của Monty thổi kèn trước mộ bạn khi chiều xuống đậm dần
Ở đây vẫn thường có những tiếng kèn thổi vào những giờ bất chợt làm mình đến thấy héo hắt, chua xót.
Ánh ơi, đêm đã mặc lên từng ngọn cỏ và gió lạnh của rừng núi cũng len về.
Ngồi từ phòng anh nhìn thấy được con đường chính chạy về phía tòa tỉnh.Từng đoàn xe GMC đang chở đầy lính chạy
về những vùng cách đây 10, 15 cây số. Những trận đánh nhỏ (49) Montgomery
cry vẫn vây quanh đời sống chúng mình. Ánh nghĩ làm thế nào Clift (xem chú thích4)
để quên mà sống bình an được. Chung quanh mình những (50) Tòa tỉnh trưởng Lâm Đồng
người thân thuộc vẫn tiếp tục ngã xuống và có những kẻ vẫn
bình thản nuôi nấng mình lớn lên vô tư. Con đường đó mang tiếng động CƠ ầm ĩ của xe mỗi đêm anh nằm nghe rõ và thấy ngán ngẩm vô cùng.
Không khí chiến tranh vẫn trùm lên đất đai này. Có nhiều đêm anh thức dậy giữa những tiếng đại bác nổ rất gần và thao thức suốt đêm lo âu. Tết này có lẽ anh sẽ cố gắng về dù có bận gì cũng mặc. Phải về để nhìn lại những gì anh còn lại ở đó. Có thể rồi tháng tư anh đã bị gọi đi Thủ Đức. Những ngày còn lại này anh chỉ có Ánh để nói những lời nhẹ nhàng. Cuộc đời đã dành sẵn những kẻ - sinh - ra - cho - nhau. Anh nghĩ rằng một mai nào Ảnh sẽ bay xa ngoài tầm tay anh và trở về bình an trong một không khí quen thuộc, bình thường mà bấy lâu Ảnh đã quên đi, đã xa lánh. Thật buồn nhưng phải làm gì hơn.
Đêm đã lạnh và đã buồn. Cây có lao xao. Anh chỉ còn nghe rõ tiếng sâu đất và tiếng dế reo. Những ngày nghỉ ở đó chắc Ánh | tha hồ ngủ và đi chơi. Ánh cố giữ giá buốt trên mười phiến -
băng - bàn - tay - dài đó cho anh. Anh không mong gì hơn.
Đêm Giáng sinh Ánh đi chơi với ai ở đó. Anh mong là Ánh không có ai ngoài Anh ra với khoảng trống quanh Ánh. Hãy giữ niềm kiêu hãnh ấy thật lâu dài. Anh đã bao nhiêu ngày tháng từ trướC và bây giờ nằm mòn người không một đợi chờ nào và như nghe thân thể mình cất lên tiếng hát.
Anh ơi,
Ánh ơi,
Khuya đã khuya hơn. Máy bay kêu ầm trên trời đen mù. Anh cầu mong cho mọi người bình an.Và Ánh và Ánh hằng muôn nghìn năm anh còn nhìn thấy với niềm kiêu hãnh.
Dao Ảnh mà anh gọi không nguôi như một lời biển vọng vô tận vô tận đó em.
Nhớ muôn trùng muôn trùng đó Ánh.
Trịnh Công Sơn
***
31/12/1964
Dao Ánh,
Ở ngoài khung cửa. Trên trời cao. Một vì sao xanh xanh xanh. Anh gọi tên Ảnh, tên Ảnh, Ánh. Từ một vùng tối trở về. Mùi cỏ dại khơi lên. Và đồi đêm không. Một hoa đăng kết cho ngày cuối năm. Ôi ngày cuối năm. Tờ lịch cuối cùng mỏng dính bìa của một cuốn sách dày 365 trang phải xếp lại đóng kín vào trong đó những tên người tên người. Những lá xanh lá vàng, mây, mưa, sương mù, tiếng hát của những mùa thu, hạ, xuân, đông. Ôi mộ phần của những dấu tích. Dấu tích buồn Ánh ơi Ánh ơi anh chỉ còn một mình một mình ở đây mà sương đêm đã xuống không có ánh để anh đưa qua những vùng tối ngoài kia cho bằng kết trên từng ngón tay em ngón tay em thì gầy anh sẽ làm câu hát cho niềm giá buốt trên đó trên đó.
Này Anh này Anh này em này em đã có từ bao giờ từ bao giờ anh đã gặp trên lối mòn nào của một ngày một chiều tháng 4 tháng 5. Còn đến bao giờ hở em ôi mắt ấy vai ấy tiếng nói nụ cười và tóc mềm tưởng chừng từng sợi buồn nhỏ xuống cuốn hút cuộc đời anh đi vào mênh mang đã mất đã mất anh không còn là anh không còn là anh.
Sao không có ánh đây cho anh nhìn mặt cho anh đọc lời thánh ca trong mắt ngày cuối của một năm và anh đưa Ánh về một giáo đường gần đây bên kia đồi giáo đường sẽ không còn ai chúng mình có thể khóc cho thỏa lòng bắt đầu nửa đêm khi tiếng chuông nhà thờ gõ lên đều đặn 12 tiếng như một ấm ức một nuối tiếc không nguôi trên vẻ im câm của vạn vật.
Dao Ánh Dao Ánh Dao Ánh
Thôi em hãy nhận lấy món quà mọn một này của anh là vòng hoa kết bằng từng bóng đêm trên vùng xanh cao khiết của trời của trời. Vòng hoa cuối năm cuối năm anh kết trên vầng tÓC em cho thơm ngát lời thánh thiện.
Dao Ánh Dao Ánh Dao Ánh
Đêm đã lạnh anh vẫn cố giữ bàn tay ấm để nghe rõ giá buốt hơn từ từng ngón tay dài của Ánh.
Ánh đang làm gì đêm nay anh vẫn còn nhớ hình ảnh Ánh buổi chiều đứng ở bờ tường nhìn gió xuôi về từng sợi tóc quấn dại trên môi, trên mắt.
Sao anh không thể về đêm nay để dìu Ánh đi để nghe Ảnh nói rất thầm như tiếng nói của những vì sao.
Anh cũng không thể về Sài Gòn đêm nay để cùng anh Cường say một đêm cuối năm.
Không còn gì ngoài những phù phiếm đó. Có Ánh đây chắc anh sẽ ngồi suốt đêm hay ngủ gục bên cạnh Ánh để nghe Ánh hát lời rất nhỏ.
Chỉ còn hai giờ nữa là năm đã hết. Anh sẽ kể chuyện gì cho Ảnh nghe đây.
Trước mắt anh là ngọn nến hồng. Nến hồng đang cháy và sương phủ lên. Ở một góc bàn của anh như thế đó, ống pipe, gương, hộp thuốc và ngọn đèn.
Bên cạnh anh giường đã bỏ mùng từ mấy tháng nay. Trên tường anh cắm đầy những hình của anh vẽ anh. Tết về anh sẽ mang về cho Ánh xem.
Cái hình của Ánh vẽ anh cũng đã dán lên tường. Anh muốn vẽ Ánh để anh đính lên tường nhưng không có ảnh. Anh thử để gương soi vào và vẽ. Giống lắm nhưng giấy lớn nên ngại xếp gửi về cho Ánh thì hỏng đi.
Ngày nay anh được thư Ánh và thư của một CÔ anh chưa hề quen ở Sài Gòn gửi về. Thư gửi mang tên Bùi Thị Bích Thu muốn xin vài bản nhạc. Anh chép một đoạn cho Ảnh đọc:
“... nữ sinh viên Văn khoa... một sự tình cờ may mắn cho tôi được nghe nói đến nhạc sĩ. Trong một câu chuyện ở buổi tiếp tân chúng tôi có bàn về âm nhạc và từ từ câu chuyện kết tụ quanh sự nghiệp của nhạc sĩ...”. Thư viết rất lễ độ và CÔ này kể rất nhiều những bản nhạc của anh. Anh không đoán nổi là ai mà biết rõ địa chỉ của anh ở tận đây để gửi. Anh vẫn thường được rất nhiều những loại thư như thế này nhưng anh bỏ qua đi. Lần này anh hơi lạ vì chỗ trọ ở bà Phi chỉ có một vài người biết thôi mà cô Thu này kiếm đâu ra cũng lạ.
Cũng là chuyện cuối năm nên anh kể cho Ánh nghe thế thôi.
Đêm đã yên tĩnh lắm rồi.
11 giờ Ánh ạ.
Ánh đã ngủ chưa. Ánh hãy Cố thức cho hết đêm để anh còn nói chuyện.
Đêm nay ở ngoài kia, gần bờ hồ, người ta khai mạc Câu lạc bộ thanh niên. Có rất nhiều tướng tá đến - cả những người Mỹ và ban nhạc ở Sài Gòn lên. Người ta đang nhảy nhót, say sưa ngoài đó. Anh có giấy mời nhưng nhác quá nên không đi. Vả lại anh không có bạn bè thân thiết nào với anh ở đây để cùng nói chuyện.
Đà Lạt đêm nay cũng vui lắm.
Có lẽ năm nay là năm buồn nhất của anh. Anh mong những may mắn sẽ đến cho anh bắt đầu từ ngày mai 1/1. Ánh sẽ quà gì cho anh. Dạ lan giờ này chắc đã ngạt ngào cả một vùng tối đó rồi, đã cài lên từng sợi tóc của Ánh.
Ánh ơi Ánh ơi, Ánh ơi, Ánh ơi, anh đi ra phố uống rượu một tí rồi sẽ về viết tiếp cho Ánh, Ánh nghe.
Tất cả những gì linh thiêng nhất anh đã kết tụ lại để nghĩ về Anh cho một ngày một đêm một giờ cuối cùng của năm. Anh chỉ còn Ánh ngoài bạn bè và những đứa em cùng mẹ anh. Dù rồi những gì sẽ trôi dần qua trên tay anh anh cũng đành thế thôi vì như định mệnh đã không dành gì cho anh ngoài
phiền muộn. Cuộc sống sẽ nổi trôi trên từng phù phiếm này (51) “Con người là qua phù phiếm nọ mà thôi. Nhưng cần gì phải không Ánh. một con vật kiêu
Mỗi con người đều có niềm kiêu hãnh riêng của nó. Anh vẫn hãnh” - Alain, triết
nhớ câu nói của Alain: Lo home est un fier animall Émile-Auguste Chartier (1868 - 1951)
Từng vết sương rất mỏng đang bay vào cửa sổ. Anh sờ lên tóc
tên thật
và thấy ướt.
Đêm nay ở Sài Gòn người ta sẽ đi chơi suốt đêm. Người ta say và cười cho hết buồn phiền. Khi hai cây kim của dancing khép vào nhau ở số 12 người ta sẽ hôn nhau và trút bỏ mọi hằn thù.
Anh Cường chắc đang nóng lòng mong anh về. Sáng mai anh Cường trở về Huế lại. Anh Cường bảo ngày đầu năm ngồi trên một chuyến bay thật thú vị. Ảnh thấy không vì thế anh vẫn mong làm một cái gì thật rỗi rảnh để mình có thể dong ruổi từ chỗ này qua chỗ khác vào những giờ giấc thật bất chợt. Đời chỉ còn một chút lý thú đó mà thôi. Những lúc nhớ nhung quá mà chỉ có thể ngồi một chỗ mà than van như thế này thôi, thật là tù ngục.
Thư Ánh anh đọc buổi trưa và mừng rỡ vô cùng. Màu lá xanh của dạ lan vẫn còn tươi. Trang thư ướt chảy bạch lạp. Như từng phiến buồn trải dài trên đó. Anh thấy Ánh như đang hiện diện, đang phiền muộn trên từng nét nguệch ngoạc của đêm của sự trống vắng bao quanh mà Ánh thì vô vọng níu lên níu lên như một lời nhóng gọi rứt rã.
Anh ơi,
Thuốc đã đốt cháy CỔ anh. Không Có Ánh để anh châm thuốc cho Ánh hút như những đêm nào Ánh đã hút dở điếu thuốc và đưa cho anh. Anh còn nhớ còn nhớ và vô vọng. Nhớ về Ảnh tưởng chừng như quá xa xôi. Ánh đang là ai ở đó đêm nay có thức có buồn vì một năm sắp mãn hạn như một đời người cũng thế thôi. Mà đời người thì dài hơn thì ưu phiền hơn. Cái gì cũng có một mộ huyệt để trở về an nghỉ im ỉm ngàn năm.
Ánh có buồn lắm không. Hãy ngước mắt lên cho anh nhìn. Mây sẽ kết trên vùng mắt đó. Anh đã nói như thế trong lời ca Còn tuổi nào cho em cho Ánh, có bằng lòng thế không.
Sương đã nhiều đó Ảnh ạ. Anh thấy lạnh ở trán ở những ngón tay những ngón chân. Ảnh chưa ngủ đó chứ. Bạch lạp CÓ Còn cháy không.
***
12g 1 phút,
1/1/1965
Thưa Dao Ánh của anh, của anh, của anh.
Anh vừa từ ở quán về. Uống đã khá nhiều rượu. Sương xuống nhiều và anh lạnh run. Đầu óc đã nặng và anh nhớ Ánh ở đó một mình. Ở câu lạc bộ người ta vẫn còn hát, còn nhảy. Sương xuống bạc cả bờ hồ. Những ánh sáng đèn nhòa nhạt cả.
12g 5 phút.
Một năm khác đã bắt đầu.
Anh cầu mong mọi điều lành cùng những hạnh phúc vô biên cho Ánh.
Nói làm sao cho hết sự xúc động của anh ở phút cuối cùng tiếp giao của một đêm làm ranh giới cho một năm cũ và một khởi điểm mới bắt đầu.
Ánh sẽ từ đó bước bằng bước chân đầu tiên. Anh cũng thế.
Sao anh không thể về đêm nay để dìu Ánh đi để nghe Ánh nói rất thầm
như tiếng nói của những vì sao.
