Đà Nẵng, 24/5/1966
Ánh
1966
Bây giờ là đêm sinh nhật của Ánh. Anh còn biết làm gì hơn trong một thành phố giới nghiêm và nhiều hận thù với bom đạn những đêm hãi hùng ở đây.
Quà sinh nhật của Ánh anh đã chuẩn bị từ hôm ở Sài Gòn.
Hôm từ Đà Lạt về anh không hề nghĩ là mình sẽ bị kẹt lại đây. Phi trường Phú Bài không xuống được. Anh đã rơi vào vòng giới nghiêm này đúng một tuần. Chỗ anh đang ngồi viết thư cho Ánh là Trung - tâm - chiêu - hồi Đà Nẵng. Cả
một công sở rộng thênh thang này anh đã ngủ trên những chiếc bàn kê lại cùng với dăm người bị kẹt từ những nơi khác đến. Những ngày đầu đã nhịn đói ngồi nhìn cây phượng đỏ ối và hàng dừa ở bờ sông. Bờ sông thì đã bị chắn bởi bức tường cao, đằng sau là bến tàu.
Đêm hỏa châu thắp sáng. Thắp sáng đến xót đau. Những ngày sau này đã có thể ăn tạm ở quán nhỏ nằm bên cạnh sở này. Mỗi bữa cơm nhai bằng ruốc và xì dầu. Cứ như thế mà đã sáu hôm.
Anh nghĩ về Ánh cùng với đêm sinh nhật này không có lời cầu chúc của anh. Anh đang làm gì giờ này. Có thắp nến lên để nói thầm với mình về một ngày mà tuổi mình đã được dâng đầy như mặt bể ngày nước triều lên. Anh đoán thấy trên bàn học Anh bây giờ đã có một bình hoa và vài ngọn nến mới, giờ vinh thăng cho một lần đi vào đời sống muôn năm.
Chắc Anh đã thầm trách móc anh về sự vắng mặt này. Mọi
người có lẽ cũng không ai nghĩ rằng anh đang lạc vào một nơi như đây. Anh đã lo âu không về kịp đượC vào ngày sinh nhật của Ánh, thế mà vẫn không thể làm gì được hơn với những ngày giới nghiêm vắng tanh và những đêm mở to mắt lo âu nghe những đường đạn bay quanh mình.
Những ngày giết chóc thảm thế đã qua. Những cơn mưa mùa hạ buồn rầu đổ xuống. Tất - cả - tất - cả đã vượt ra ngoài khuôn sáo của ngôn từ của ý nghĩ của dự đoán.
Mùa hạ đã bỗng nhiên âm thầm hơn dù màu phượng vẫn tươi tắn như từng vẻ rạng rỡ của những ngày vui cũ. Anh thấy nôn nao mong về kẻo rồi mùa hạ sẽ qua đi và anh chỉ còn một vùng xanh để nhìn hoài không hết. Anh đang tìm mọi cách để về nhưng mọi con đường đã được chắn bằng dây kẽm gai và những họng súng thèm thuồng. Anh đã cùng một ông già vượt đi bộ gần 30 cây Số nhưng rồi cũng phải quay về. Anh đã ở xa hơn, sự nản lòng, hơn cả những bi thảm vẫn thấy.
Bây giờ nên chịu đựng và buồn rầu trong lòng mà thôi.
Đêm sinh nhật của Ánh có gì vui đấy. Anh đã đánh mất một buổi chiều nhìn Ảnh khác hẳn ngày thường. Anh có thể buồn hơn hẳn ngày thường. Anh có thể buồn hơn hay vui hơn trên một khởi điểm được chải mới lại. Như một căn nhà quét lại bằng màu vôi tươi. Những cánh cửa mang màu sơn mới. Tấm thảm đánh thật sạch bụi. Trên cánh tay buổi chiều hôm trước Con chim hồng đã về nhắc lại lý lịch của đời mình.
Ánh ơi,
Thần thoại về con người cũng ngần ấy thôi. Từ đó rồi thoát
đi, rồi rơi lạc về những xảo trá - bùa - mê của đời sống. Cũng từ đó mình đánh mất những quý - báu - vàng - son như vốn liếng đã dành cho mình từ buổi mình khai chân vào nhập cuộc đó. Nghĩ cũng buồn.
Trên vòm trời của đêm nay anh nói cho Ảnh nghe về những chuyến bay phản lực ầm ì không ngừng như muốn làm vỡ tung một ít sao còn mắc trên đó. Những tiếng súng nổ thưa từ bên kia con đường, từ những góc phố, những tiếng động Cơ buốt phổi của từng đoàn xe vút đi. Chiến tranh đầy lên như một lần ngập lụt.
***
25/5/1966
Đêm hôm qua phải dừng lại đó vì đạn bỗng nổ rào, chắc lại dăm bảy người chết mới. Mọi người phải nằm sát xuống nền xi măng.
Anh vừa thức dậy, chỉ mới 6g thôi. Trời sáng đục vì mây xám.
Lệnh giới nghiêm đã nới bớt. Mọi người đã có thể tới lui trong từng khu vực nhỏ.
Không hiểu tình trạng này sẽ kéo dài đến bao lâu. Anh có cảm tưởng mình đang mang bản án giam cầm dài hạn.
Ngày sinh nhật của Anh qua rồi đó. Những bó hồng anh mang từ Đà Lạt về đã khô đen trong bẹ chuối gấp đôi. Những hoa hồng màu đỏ, vàng, trắng, brigitte.
Buổi sáng anh ra quán nhỏ ngồi uống cà phê và nhai một chút mì cứng.
Quán còn lại đó dấu vết của những viên đạn xuyên qua.
Anh vẫn ngồi đây nhìn hai hàng cây bàng thưa lá. Phượng thì vẫn đỏ Vô tình. Anh thèm mùa hạ ở Huế thấy tâm hồn được nghỉ ngơi. Mùa hạ của áo lụa đã làm anh khao khát muốn nhìn lại. Cứ sợ rồi mùa hạ trôi đi trong không khí đấu tranh này. Chẳng còn gì buồn bã hơn.
Máy bay vẫn chưa có chuyến về Huế. Cả xe đò. Ngồi đây chờ bằng một kiên nhẫn rã mục. Đốt thuốc từng phút từng giờ và lắng nghe mình đọng vũng lại như rác rến giạt cứng về một học sông. Làm sao nói gì được nữa.
Thôi Ánh đừng buồn vì một ngày sinh nhật không huy hoàng rực rỡ. anh nghĩ rằng mình sẽ mừng một sinh nhật muộn màng cho những ngày sắp tới. Ở đây người ta đang ngồi nhắc
mỗi góc đường, góc phố, góc quán khởi - điểm - sinh - nhật của những người mới bỏ đi. Lần đến lần đi nào cũng đáng nhớ.
Anh còn thêm một lo ngại khác về những cartes - faire - part đám cưới của Cường. Như thế là coi như không thể mang về kịp. Gần 400 cái đang nằm yên trong valise ở Air VN. Chẳng hiểu Cường có trách móc gì anh không. Có thể Cường sẽ làm đám cưới đúng ngày và những thiếp báo hỉ sẽ gửi đi sau như một nhắc nhở cùng bạn bè bà con về một khởi - điểm - sinh - nhật khác cho cuộc sống chung đó. Anh nghĩ rằng đây là một sinh nhật nhập cuộc duy nhất, trong đó mọi người đã có quyền chọn lựa. Trong đời sống bình thường này, con người đôi lúc cũng đã mất quyền năng đó. Và như thế để chỉ ân hận thêm.
(92) Thiệp mời dự đám cưới
Bây giờ anh đang nhớ vô cùng con đường chạy dài giữa hai hàng cây muối lá xanh nhỏ đó, cả một con đường ven bờ
sông mà anh đoán bây giờ phượng đã nở đỏ. Trở về nhà được lúc này phải xem như một ân sủng. Anh không còn lời nguyện cầu nào khác trong lúc này.
* * *
Buổi trưa anh về ngủ lại trên căn gác gỗ nhỏ của một tên quen. Tên này cũng là họa sĩ về gouache” còn trẻ. Vẽ thường thôi. Bây giờ hắn đã đi làm. Anh thức dậy ngồi nhìn một căn nhà xây dở bên ngoài cửa sổ. Anh bỗng thấy lạ lùng về sự có mặt của
mình nơi đây. Tất cả đều xảy ra ngoài dự đoán của mình. Thành phố này bình thường anh cũng đã xem như một nơi tạp nhập đáng ghét. Đóng khung nó vào không khí tàn sát giới nghiêm này nữa thì thật đúng là một hỏa ngục
Anh bỗng thèm ra đứng nhìn xuống giòng sông của mình đó.
Sống trong khung cảnh này đời sống con người đã thu hẹp | lại một cách khốn nạn trong những bữa ăn, giấc ngủ. Hết ăn lại ngủ, hết ngủ lại chờ ăn. Trí óc ở vào một giai đoạn nghèo nàn túng bẩn.
Quê hương lắc lư trong một sợi thừng căng qua hai bờ vực thắm. Không thấy được một cái gì rõ ràng để từ đó mình lần đi. Điều ít mù mờ nhất là cái vẻ mặt bên ngoài tranh giành, cướp bóc, quyền lợi. Anh thấy nản lòng vô cùng. Và nản lòng hơn khi thấy mình chưa đủ hào hứng để nhập cuộc. Một nhập cuộc đầy sáng suốt với quyền chọn lựa của mình. Cho nên anh vẫn còn ngồi, vẫn còn nhìn, vẫn còn xa lạ, vẫn lì lợm làm nhân chứng bên lề. Phải cần có một cái gì đó khác hơn, đúng thực chất, vô tư nhưng quyến rũ để lôi cuốn mình đi như một giòng nước trong.
(93) Bột màu
Không hiểu anh có về được trướC cuối tháng 5 này không.
Ngồi ở căn gác nóng nên anh mặc áo quần ra ngồi ở đây, một góc vườn trong Ty chiếu hồi và thông tin. Mọi công chức đã được yêu cầu đi làm việc lại dù chẳng có gì để làm trong lúc này. Dân tộc mình vốn là một dân tộc rất hình thức, thế thôi.
Anh vẫn còn nhìn thấy khoảng phượng đỏ trước mặt và những con chim sâu chuyện trên những nhánh bàng.
Không hiểu bây giờ Huế ra sao. Biểu tình, chống đối, võ trang và gì nữa. Anh đoán thấy những ngày sắp đến sẽ tàn khốc hơn nữa.
Đã khá lâu anh không hề nhận được tin tức nào của đám bạn anh. Những Tường, Cường ở đó.
Cũng đã là đêm. Đêm thứ bảy kể từ ngày bỏ lại nơi này. Một tuần qua đi với bom đạn với giới nghiêm. Không thấy một hy vọng nào chớm lên để tin rằng mình có thể về được đó.
Sự ngột ngạt đã nghẽn cả từng thế ngồi thế đứng thế nằm. Chưa bao giờ thấy ngày tháng nhạt nhẽo hơn.
*****
Dạo Anh,
Anh ở Đà Nẵng về chiều hôm qua. Rất nhớ Ánh
Trịnh Công Sơn
Dao Ánh,
Có một điều không nên nói ra mà vẫn phải nói, và phải nói trong lúc uống thật say để có đủ can đảm nghe lời phủ nhận hay cái gật đầu.
Anh yêu Ánh.
Chỉ Có đơn giản thế thôi mà phải dè dặt, phải cân nhắc, phải chạy thoát ra ngoài cái tỉnh.
Điều đó đáng lý không nên nói mà có bổn phận nhìn thấy phải cảm thông, nhưng cũng nói bởi vì nó là chót đỉnh của tình cảm. Nói ra thì tình yêu đã biến thành tĩnh vật, đã đồng đặc lại như một khối thủy tinh.
Cũng là lần đầu tiên anh phải tự thú điều đó ra trước. Như thế đã phải tự thú điều đó ra trước. Như thế đã phải tự coi là thất bại trong cuộc tình chung này. Nhưng mà đã sao. Đáng lý thì chúng mình cùng phải thú nhận điều đó một lần.
Nhưng thôi có ích gì.
Đây cũng là khởi điểm. Từ đó anh sẽ còn Ảnh dài lâu hơn hay sẽ mất Ánh chưa biết chừng.
Anh đã chọn vào lúc mà cảm thấy Ảnh đủ khôn ngoan để nói. Những điều buồn bã của năm qua anh đã quên và khởi mới lại cái nhìn cái nghĩ của anh từ đây.
Đó, như thế là Ánh đã được đặt trước một cái gì đó rõ ràng hơn cũ. Hãy nhìn và chọn lựa.
Nếu điều đó không làm Ánh phiền lòng thì hãy đến anh bằng một dáng dấp khác, bằng một thời khắc và bằng một vẻ nồng nàn mà anh vẫn hằng mong.
Thân yêu
Trịnh Công Sơn
Tháng 8/1966
***
Ánh thân yêu,
Buổi chiều hôm qua đọc xong thư Ánh anh chỉ mơ hồ cảm thấy mình vừa nhận một điều lành. Rồi anh lấy xe xuống anh Ý uống rượu để đốt cho ngời thêm những hân hoan trong anh. Khuya về thì cũng vừa để ngủ.
Buổi sáng thật xanh và hiền, anh nghĩ xem nên nói gì với Ảnh nữa không. Có lẽ không nên, anh đã nói với Ánh điều cần thiết của chúng mình, cũng là điều - cần thiết - chóp - đỉnh. Như vậy đã quá đủ.
Tất cả những điều kiện khác chỉ là những âm mưu - Vô - tình hủy diệt mà thôi.
Hãy trong sáng và hồn nhiên như buổi mai xanh và hiền này. Buổi mai không âm mưu, tình cảm cũng chẳng nên buộc thêm vào một âm mưu nào cả.
Yêu dấu.
Trịnh Công Sơn
Anh yêu dấu,
Buổi chiều anh ngồi nhìn mưa làm tối dần căn phòng và sẫm dần hàng lá xanh.
Trong một phút nghĩ rằng mình đang có người yêu nên thấy hạnh phúc.
Anh nhớ sang ảnh cho anh. Cỡ postaleo cho đẹp và cho rõ.
Chiều mai anh phải xuống anh Ý ăn cơm mời. Có cả anh Cường xuống đó nữa.
Ánh làm gì hôm qua và hôm nay. Kể cả ngày mai là ba ngày rồi đó nhé.
•
Je t'embrasse95).
Thân yêu.
Trịnh Công Sơn
(94) Bưu thiếp (95) Anh ôm hôn em
***
Ánh ơi,
Anh xin tạ tội cùng Ánh. Chiều hôm qua dưới anh Bửu Ý có mời bạn bè ăn lúc 4 giờ. Anh tưởng là ăn nhanh để về kịp với Anh nhưng về đến thì Ánh đã vừa đi.
Chắc mùa xuân thì Anh không giận lâu. Đừng giận anh nghe Ánh. Sáng nay chắc Ánh không qua anh vì thế nào cũng có tức nhưng chiều nay thì qua thăm anh nghe. Anh xin lỗi một lần nữa vì đã thất hẹn. Điều đó anh ghét nhất nhưng đã chính anh nhầm vào lỗi đó trước.
Merci về đồng bạc cho mùa xuân. Chiều qua anh sớm nghe Ánh để mình còn có thì giờ đi chơi với nhau nếu Ánh thích.
Đừng buồn nghe em.
Yêu dấu.
Anh,
Trịnh Công Sơn
***
Ánh ơi,
Anh chỉ ngụy biện cho Ánh. Anh cũng biết là anh vẫn cần Ảnh hơn ai hết.
Anh đã bao nhiêu tháng trời rồi chứ không phải chỉ một ngày.
Ánh vẫn rong chơi bỏ quên anh ở đây. Anh ghi những ngày
hoang vu đó và sẽ giao cho Ánh lúc anh đi.
Tất cả sự cần thiết Ảnh đã thấy rõ hơn ai anh biết thế
Anh đã bỏ thêm hơn mười lăm ngày ở đây để chỉ mong đổi lại đôi ba lần Ánh sang.
Như thế mà Ánh còn buộc tội anh thì thật là oan. Suốt cả chiều nay anh đã rơi xuống qua sâu hơn vực thẳm và buổi chiều anh cũng uống cho say vừa về. Bây giờ anh cũng lại lang thang.
Ánh đã tin không?
Trịnh Công Sơn
(Có lẽ khoảng 15/9 anh mới đi. Anh phải còn nhìn thấy Ánh nhiều hơn)
***
hân viết
***
Dao Ánh chère,
Pourquoi ces mots? Et pour quoi ce doute? Je n'ai jamais en vai une fois cette bizarre ideé de passer l'amour pour un jeu. Tu
n'as pas le droit d'introduire ce doute dans l'âme. Cesse de te faire souffrir toi - même. Vivre comme il faut et voilà que tu trouves trop naturelles des choses en leur place. L'amour est aussi une vérité. N'essayons pas de débattre longuement sur ce sujet. Il te faut en avoir la bonne foi).
Ảnh này,
Anh rất sợ những tranh luận về một vẻ đẹp, về một mầm cây non, về những gì vừa được khai sinh còn mang trọn vẻ thuần khiết của nó. Cố gắng tránh cho anh. Hãy sống thật tự nhiên và những sự kiện tự nó đã có một định mệnh, một vẻ đẹp riêng của nó.
Phổ Ánh Pha Tròn
Buổi sáng anh thức dậy cùng với tiếng đàn Espoir perdu”. Đã buồn như thế Ánh đừng tự làm khổ Ánh bằng những ý nghĩ không đâu. Buổi tối hôm qua anh sang nhà Tường uống rượu say và về ngủ mê mệt. Những ý nghĩ của anh là một nguyền rủa. Anh đã ngồi đốt trên bạch lạp những dòng chữ đó và thấy phiền muộn vì Ánh đã có ý nghĩ như thế.
Ánh hãy đuổi những ám - ảnh - bóng - tối đi và chờ sự bình an trở về.
Cho dù bằng ý nghĩ nào đi nữa anh vẫn mong còn Ảnh như một ngày còn nhìn lá non, còn có ánh sáng mặt trời. Điều đó làm anh vững tâm khi chỉ còn anh đi qua những miền nóng miền lạnh thật xa thành phố này.
Mỗi lần nhìn thấy Ảnh buồn anh đã bắt đầu lo lắng. Anh ngại Có gì không hay xảy ra phá vỡ những điều đẹp đẽ đi.
Ánh này,
Còn có gì trong anh để Ảnh nghi ngờ nữa. Le désespoir est assis sur le banco). Hãy sống thật và bằng lòng tin. Nếu có điều bất hạnh nào cho anh thì Ánh hãy im lặng. Anh bây giờ không còn đủ những can đảm để nhận chịu án hình đó nữa. Hãy quên tất cả và lá vẫn non xanh. Anh mong Anh qua đây. Chiều chủ nhật cuối cùng trước khi anh đi Anh qua nghe Anh.
Trịnh Công Sơn
Nhớ mang cuốn Paroles qua đế anh dán tờ ấy vào lại.
Nhớ Anh lắm. C'est sérieux.992
***
Ánh-yêu-dấu-của-ngo-vực,
Buổi chiều Cơn mưa vừa dứt thì anh cũng vừa nghĩ thấy rằng Con renard không hoàn toàn đúng khi nói với petit prince về giờ giấc hò hẹn100).
Chiều hôm qua anh cũng có ý định ở lại nhà chờ Ánh nhưng rồi anh nghĩ sao Ảnh không thể qua anh bằng một giờ giấc bất thường hơn, những buổi trưa này anh không ngủ, đêm cũng rất ít, mắt đã sâu thêm. Tại sao phải đến thăm anh mỗi ngày thứ tư, thứ bảy hay một ngày nào nhất định đó trong tuần mà không thể bất cứ một ngày nào, một giờ nào khi thấy thật đáng nhớ nhau. Cái bất thường đó mới chính là tình yêu. Quanh tình yêu người ta không giăng một cái bẫy nào cả, cũng không dựng lên một cán cân nào để đo. Anh suy từ đó ra và nhiều lúc cũng như Ánh nghi ngờ anh, anh cũng đã nghĩ rằng Ảnh đã nhầm lẫn trong Ánh một ảo - tưởng - yêu - anh.
Bây giờ thì anh cũng tạm yên tâm là Ánh yêu anh. Anh thì Anh không thể ngờ vực gì nữa được. Tất cả những muộn phiền hãy quên đi và anh đã tự nguyện luôn luôn làm kẻ đầy lỗi lầm.
Khoảng 15/9 này anh phải vào Sài Gòn trước Ánh để trình
bày bài ca như Ánh đã biết. Chắc thế nào rồi cũng gặp nhau nhiều trong đó.
Kể từ ngày này cho đến ngày đi anh cần có Ảnh mỗi ngày với anh. Ngay từ chiều nay anh đã bắt đầu đợi rồi đó. Nếu rảnh thì sang anh. Anh ở nhà một mình đây và nghĩ đến Ảnh.
T'embrasse,
*
**
9/1966
Ánh - thân - yêu - của - anh
Anh ở nhà suốt buổi chiều chờ Ánh. Mọi người đi cả. Rồi anh đi ra con đường bờ sông và kinh ngạc về màu xanh của hàng phượng và của bờ cỏ. Màu xanh thật thân yêu và buồn bã. Bỏ mà đi thật cũng chưa đành.
Có lẽ mai anh cũng chưa đi được. Vẻ ghi réservé " đáng lý mua đi được rồi nhưng mấy ngày qua không có chuyến bay nên bị đọng lại vàhọ nhường cho những người bị kẹt đi trước.
Như thế chắc là trễ phần anh rồi. Và cũng vì trễ nên còn đượC gần Ánh ở đây.
Chiều nay anh thấy nhớ Ánh hơn. Và tự nhiên thấy yêu thương vô ngần.
T'embrasse, chérie
Đã giữ chỗ
(101) trước
Ánh ơi,
Đã qua cả như một cơn mưa anh hứa quên đi và mong Ảnh cũng thế, chỉ một phút nào như viên sỏi rơi xuống. Mong sẽ bình an sau đó và những gì đẹp đẽ cũ trở về.
Hãy đến và anh chờ.
Anh buổi chiều Có rượu ru ngủ mê man. Cũng chưa có gì.
Hãy quên và Ánh trở về lối mòn cũ anh đón rất bằng an. Hứa thế. Đến.
Trịnh Công Sơn
***
Sài Gòn, 16/9/1966
16.9
Ánh thân yêu,
1966
Tiếng hát Thái Thanh ru anh ngủ vừa một giấc ngắn nồng nàn bằng bóng rợp của khuôn mặt Ảnh cúi phủ xuống trên anh. Tuổi đó ngày trước anh đã viết bằng hình dáng của Ánh, | hình dáng của một Ánh đứng ngoài xa vời vợi, xa lạ nhưng nồng nàn, như một ánh sáng lân tinh lạnh buốt soi trên từng vết thương da thịt tan tành của anh. Những ánh sáng lân tinh đó đã biến thành ngọn lửa nồng nàn hơn đốt cháy những hương trầm quanh anh cho đời sống thêm quý báu. Rồi từ đó anh sẽ như loài thú mùa đông trở dậy và cần Ánh như cần chất sống đời đời.
Hỡi Cơn - yêu - dấu - nghìn - năm của anh, có phải rồi mọi
người cũng sẽ ra đi như những bóng yêu ma nối đuôi nhau hàng hàng lớp lớp phá hoại những hương hoa của đời sống hằng bất an? Anh đang lo âu về chuyến đi sắp đến của Ánh. Anh sẽ chần chờ nhìn xem có bao nhiêu biến đổi trong lần đi đó. Anh lo âu bởi vì mọi sự bôi xóa trong đời sống đã là những evidences102 rồi.
17/9.
Thanh niên
(102) Cho cá Buổi sáng anh thức dậy nhìn ra ngoài không còn là hàng lá bằng chứng xanh non nữa, mưa li ti từ sáng sớm. Trước mặt anh bây giờ (103) CPS là tên gọi
là con đường đầy xe CỘ, những mái nhà ngói đen và khu vườn
là con đường đầy xe CỐ. tắt của Chương trình Phát triển sinh hoạt lá xanh của căn nhà trước mặt. Máy bay đến hôm qua lúc
3g30, khá trễ. Về đến nhà tắm rửa và ra phố. Đi qua từng con đường, trực thuộc Bộ quốc gia Giáo dục đường đầy ăm ắp tiếng xe và tiếng nổ của mọi loại động cơ đó
như một cơn sóng to tạt vào mặt. Anh thấy thất vọng và bỗng Gòn - một cơ quan được sự trợ giúp của nhiên mọi ham thú trong chuyến đi gẫy vụn. các tổ chức thiện nguyện quốc tế, chuyên trách điều Ra Pagode gặp ngay những Nguyễn Đình Toàn, Cung - Tiến hành và xây dựng các
* - và - VỢ - José, Vũ Thành An, Trần Lê Nguyễn, Kiệt Tấn v.v... sinh hoạt thanh niên
Rồi xoay quanh một cái bàn mà hỏi han chuyện này chuyện | hướng về phụng sự
Về phụng sự nọ. Đi ăn cơm với nhau rồi đêm về và hết ngày đó. xã hội... “Trụ sở không chính thức | của CPS là quan Văn Anh đã nhớ - Anh - không - nguôi suốt chuyến bay cho đến | tọa lạc trong một
khu vườn bao quanh sáng hôm nay. | bởi bốn con đường là Nguyễn Trung Trực, Gia Long (nay là Lý Sáng nay xuống đài phát thanh. Anh đã có chỗ làm ở đó nếu
như anh muốn. Anh còn phải xem lại đã. (nay là Nam Kỳ Khởi Nghĩa) và Lê Thánh Tôn, nơi có những Xuống CPS103) gặp một đám trai gái đang làm việc trên đêm nhạc Trịnh Công Sơn-Khánh Ly những tập giấy và máy đánh chữ. Cạnh bên hông Đại học
Văn khoa. Chưa gặp được Ngạc để bàn chuyện trình diễn.
|
Bỗng dưng thấy nản, muốn bay thoát về một nơi nào đó mà sự sống thật đơn giản hơn, không se sua, không tranh giành, không đố kỵV.V...
Xã hội loài người với những trật tự, kỷ luật, lớp tường ngăn nắp đó đôi lúc cũng chỉ là những tai nạn mà thôi. Hãy thoát đi xa hơn. Một ngày nào đó sự bình an sẽ là cây cỏ thật xanh tươi của một buổi sáng đầy tiếng chim hót. Bây giờ đã lỡ rơi vào guồng máy rồi nên đã có một ngộ nhận về đời sống. Cứ tưởng nhầm sự bình an nằm trong những căn nhà thật cao thật rộng với những tủ sắt đầy tiền đầy ngọc ngà châu báu, garage đẩy xe...
Đó, những khốn khổ của anh nhìn trên khổ đất này đấy. Anh thấy mình tan hoang đi trong cái dồn dập của đời sống quanh mình.
Ở đây là nơi để thấy mình luôn luôn bị thất vọng. Anh thấy mình ở ngoài khô người mà đời sống này đang cần. Sẽ còn rất nhiều bạn bè anh bị rơi vào guồng máy. Sẽ còn rất nhiều người thân yêu anh trôi dạt về đời sống này như những bèo bọt mù lòa.
Sẽ còn một người - yêu - anh bất lực chống lại những đương nhiên hằng Có đó. Mọi người rồi sẽ là những nạn nhân bất đắc dĩ.
Anh vừa gặp anh Cung của Trang trưa nay. Cung bây giờ đi xe Honda, mặc áo đẹp, quần đẹp loại nhẹ dạ. Hỏi về chuyện vẽ. Cung lắc đầu bảo không làm gì cả. Cung bây giờ chỉ | muốn sống đầy đủ, sống thui chột, hưởng thụ vô ích. Cung
đang trở về làm lại mẫu người ngày xưa của anh. Sống lối sống của con nhà giàu, không lo âu, vung tiền hoang phí. Anh thất vọng và buổi trưa không ngủ. Cung về nhà chiều sẽ trở lại đón anh ra phố. Mình không làm một nhà đạo đức nhưng mình phải biết chống đối. Mỗi người phải tạo riêng cho mình một thứ khí giới để chống đối, mình hãy tự dựng lên những cái đập vững chắc để ngăn mình khỏi trôi dạt về làm một loại bè - lũ - rác - rến trong những hàng ngũ thối tha sẵn có. Đó cũng là niềm kiêu hãnh thật sự. Đừng bao giờ để mình đồng hóa với bất cứ ai.
Ánh ơi,
Đó là chuyện buồn. Hãy quên đi. Anh bây giờ đang có một điều cần nhất là: yêu Ánh vô cùng. Anh đang nhớ lắm đây. Tình yêu đó bỗng đổi dạng như một phép lạ trong một giây phút
***
18/9
(104) Cột cờ Thủ Cũng thêm một buổi sáng thức dậy ở đây. Có lẽ sẽ trình diễn Ngữ (“thủ ngữ" có nghĩa là điểm giữ cửa vào khoảng 22/9/66. cảng”), do người Pháp dựng vào tháng 10/1865 treo cờ hiệu Suốt ngày hôm qua mưa. Mưa nhỏ để đủ đẹp và đủ lạnh. Rồi đón tàu thuyền ra
| buổi sáng này mát và im như những buổi sáng đã qua ở Huế.
buổi sáng này mát vài vào cảng Sài Gòn. Nơi đây có Bến Nhà Rồng (trụ sở Công ty
| Đêm hôm qua Cung và anh ra Point des plagneurs do ngồi vận tải đường biển Pháp Messageries đến khuya mới về. Kể cho Cung nghe về Trang và Cung Maritimes) xây dựng buồn. ngày 4/3/1863, quản lý các dịch vụ tàu biến và xuất Ở đây mỗi ngày chỉ di chuyển quanh những điểm cố định nhập hàng hóa đường biển
quen thuộc.
Hôm nay chủ nhật buổi sáng chắc phố đông. Anh sẽ ra xem CÓ Ảnh ở đâu đó không.
Đường phố đang sửa soạn đèn bánh cho Trung Thu.
Ôi ngày tháng cao ngất.
Nỗi buồn cao ngất.
Rác rớm cao ngất.
Tủi hổ cao ngất.
Chỉ còn bè bạn, và Ảnh - thật - quý - báu trên vòm trời mà phận người là một cơn hạn không bao giờ dứt.
Nhớ và yêu Ánh vô cùng.
T'embrasse
Trịnh Công Sơn
Ánh
1966
Bây giờ là đêm sinh nhật của Ánh. Anh còn biết làm gì hơn trong một thành phố giới nghiêm và nhiều hận thù với bom đạn những đêm hãi hùng ở đây.
Quà sinh nhật của Ánh anh đã chuẩn bị từ hôm ở Sài Gòn.
Hôm từ Đà Lạt về anh không hề nghĩ là mình sẽ bị kẹt lại đây. Phi trường Phú Bài không xuống được. Anh đã rơi vào vòng giới nghiêm này đúng một tuần. Chỗ anh đang ngồi viết thư cho Ánh là Trung - tâm - chiêu - hồi Đà Nẵng. Cả
một công sở rộng thênh thang này anh đã ngủ trên những chiếc bàn kê lại cùng với dăm người bị kẹt từ những nơi khác đến. Những ngày đầu đã nhịn đói ngồi nhìn cây phượng đỏ ối và hàng dừa ở bờ sông. Bờ sông thì đã bị chắn bởi bức tường cao, đằng sau là bến tàu.
Đêm hỏa châu thắp sáng. Thắp sáng đến xót đau. Những ngày sau này đã có thể ăn tạm ở quán nhỏ nằm bên cạnh sở này. Mỗi bữa cơm nhai bằng ruốc và xì dầu. Cứ như thế mà đã sáu hôm.
Anh nghĩ về Ánh cùng với đêm sinh nhật này không có lời cầu chúc của anh. Anh đang làm gì giờ này. Có thắp nến lên để nói thầm với mình về một ngày mà tuổi mình đã được dâng đầy như mặt bể ngày nước triều lên. Anh đoán thấy trên bàn học Anh bây giờ đã có một bình hoa và vài ngọn nến mới, giờ vinh thăng cho một lần đi vào đời sống muôn năm.
Chắc Anh đã thầm trách móc anh về sự vắng mặt này. Mọi
người có lẽ cũng không ai nghĩ rằng anh đang lạc vào một nơi như đây. Anh đã lo âu không về kịp đượC vào ngày sinh nhật của Ánh, thế mà vẫn không thể làm gì được hơn với những ngày giới nghiêm vắng tanh và những đêm mở to mắt lo âu nghe những đường đạn bay quanh mình.
Những ngày giết chóc thảm thế đã qua. Những cơn mưa mùa hạ buồn rầu đổ xuống. Tất - cả - tất - cả đã vượt ra ngoài khuôn sáo của ngôn từ của ý nghĩ của dự đoán.
Mùa hạ đã bỗng nhiên âm thầm hơn dù màu phượng vẫn tươi tắn như từng vẻ rạng rỡ của những ngày vui cũ. Anh thấy nôn nao mong về kẻo rồi mùa hạ sẽ qua đi và anh chỉ còn một vùng xanh để nhìn hoài không hết. Anh đang tìm mọi cách để về nhưng mọi con đường đã được chắn bằng dây kẽm gai và những họng súng thèm thuồng. Anh đã cùng một ông già vượt đi bộ gần 30 cây Số nhưng rồi cũng phải quay về. Anh đã ở xa hơn, sự nản lòng, hơn cả những bi thảm vẫn thấy.
Bây giờ nên chịu đựng và buồn rầu trong lòng mà thôi.
Đêm sinh nhật của Ánh có gì vui đấy. Anh đã đánh mất một buổi chiều nhìn Ảnh khác hẳn ngày thường. Anh có thể buồn hơn hẳn ngày thường. Anh có thể buồn hơn hay vui hơn trên một khởi điểm được chải mới lại. Như một căn nhà quét lại bằng màu vôi tươi. Những cánh cửa mang màu sơn mới. Tấm thảm đánh thật sạch bụi. Trên cánh tay buổi chiều hôm trước Con chim hồng đã về nhắc lại lý lịch của đời mình.
Ánh ơi,
Thần thoại về con người cũng ngần ấy thôi. Từ đó rồi thoát
đi, rồi rơi lạc về những xảo trá - bùa - mê của đời sống. Cũng từ đó mình đánh mất những quý - báu - vàng - son như vốn liếng đã dành cho mình từ buổi mình khai chân vào nhập cuộc đó. Nghĩ cũng buồn.
Trên vòm trời của đêm nay anh nói cho Ảnh nghe về những chuyến bay phản lực ầm ì không ngừng như muốn làm vỡ tung một ít sao còn mắc trên đó. Những tiếng súng nổ thưa từ bên kia con đường, từ những góc phố, những tiếng động Cơ buốt phổi của từng đoàn xe vút đi. Chiến tranh đầy lên như một lần ngập lụt.
***
25/5/1966
Đêm hôm qua phải dừng lại đó vì đạn bỗng nổ rào, chắc lại dăm bảy người chết mới. Mọi người phải nằm sát xuống nền xi măng.
Anh vừa thức dậy, chỉ mới 6g thôi. Trời sáng đục vì mây xám.
Lệnh giới nghiêm đã nới bớt. Mọi người đã có thể tới lui trong từng khu vực nhỏ.
Không hiểu tình trạng này sẽ kéo dài đến bao lâu. Anh có cảm tưởng mình đang mang bản án giam cầm dài hạn.
Ngày sinh nhật của Anh qua rồi đó. Những bó hồng anh mang từ Đà Lạt về đã khô đen trong bẹ chuối gấp đôi. Những hoa hồng màu đỏ, vàng, trắng, brigitte.
Buổi sáng anh ra quán nhỏ ngồi uống cà phê và nhai một chút mì cứng.
Quán còn lại đó dấu vết của những viên đạn xuyên qua.
Anh vẫn ngồi đây nhìn hai hàng cây bàng thưa lá. Phượng thì vẫn đỏ Vô tình. Anh thèm mùa hạ ở Huế thấy tâm hồn được nghỉ ngơi. Mùa hạ của áo lụa đã làm anh khao khát muốn nhìn lại. Cứ sợ rồi mùa hạ trôi đi trong không khí đấu tranh này. Chẳng còn gì buồn bã hơn.
Máy bay vẫn chưa có chuyến về Huế. Cả xe đò. Ngồi đây chờ bằng một kiên nhẫn rã mục. Đốt thuốc từng phút từng giờ và lắng nghe mình đọng vũng lại như rác rến giạt cứng về một học sông. Làm sao nói gì được nữa.
Thôi Ánh đừng buồn vì một ngày sinh nhật không huy hoàng rực rỡ. anh nghĩ rằng mình sẽ mừng một sinh nhật muộn màng cho những ngày sắp tới. Ở đây người ta đang ngồi nhắc
mỗi góc đường, góc phố, góc quán khởi - điểm - sinh - nhật của những người mới bỏ đi. Lần đến lần đi nào cũng đáng nhớ.
Anh còn thêm một lo ngại khác về những cartes - faire - part đám cưới của Cường. Như thế là coi như không thể mang về kịp. Gần 400 cái đang nằm yên trong valise ở Air VN. Chẳng hiểu Cường có trách móc gì anh không. Có thể Cường sẽ làm đám cưới đúng ngày và những thiếp báo hỉ sẽ gửi đi sau như một nhắc nhở cùng bạn bè bà con về một khởi - điểm - sinh - nhật khác cho cuộc sống chung đó. Anh nghĩ rằng đây là một sinh nhật nhập cuộc duy nhất, trong đó mọi người đã có quyền chọn lựa. Trong đời sống bình thường này, con người đôi lúc cũng đã mất quyền năng đó. Và như thế để chỉ ân hận thêm.
(92) Thiệp mời dự đám cưới
Bây giờ anh đang nhớ vô cùng con đường chạy dài giữa hai hàng cây muối lá xanh nhỏ đó, cả một con đường ven bờ
sông mà anh đoán bây giờ phượng đã nở đỏ. Trở về nhà được lúc này phải xem như một ân sủng. Anh không còn lời nguyện cầu nào khác trong lúc này.
* * *
Buổi trưa anh về ngủ lại trên căn gác gỗ nhỏ của một tên quen. Tên này cũng là họa sĩ về gouache” còn trẻ. Vẽ thường thôi. Bây giờ hắn đã đi làm. Anh thức dậy ngồi nhìn một căn nhà xây dở bên ngoài cửa sổ. Anh bỗng thấy lạ lùng về sự có mặt của
mình nơi đây. Tất cả đều xảy ra ngoài dự đoán của mình. Thành phố này bình thường anh cũng đã xem như một nơi tạp nhập đáng ghét. Đóng khung nó vào không khí tàn sát giới nghiêm này nữa thì thật đúng là một hỏa ngục
Anh bỗng thèm ra đứng nhìn xuống giòng sông của mình đó.
Sống trong khung cảnh này đời sống con người đã thu hẹp | lại một cách khốn nạn trong những bữa ăn, giấc ngủ. Hết ăn lại ngủ, hết ngủ lại chờ ăn. Trí óc ở vào một giai đoạn nghèo nàn túng bẩn.
Quê hương lắc lư trong một sợi thừng căng qua hai bờ vực thắm. Không thấy được một cái gì rõ ràng để từ đó mình lần đi. Điều ít mù mờ nhất là cái vẻ mặt bên ngoài tranh giành, cướp bóc, quyền lợi. Anh thấy nản lòng vô cùng. Và nản lòng hơn khi thấy mình chưa đủ hào hứng để nhập cuộc. Một nhập cuộc đầy sáng suốt với quyền chọn lựa của mình. Cho nên anh vẫn còn ngồi, vẫn còn nhìn, vẫn còn xa lạ, vẫn lì lợm làm nhân chứng bên lề. Phải cần có một cái gì đó khác hơn, đúng thực chất, vô tư nhưng quyến rũ để lôi cuốn mình đi như một giòng nước trong.
(93) Bột màu
Không hiểu anh có về được trướC cuối tháng 5 này không.
Ngồi ở căn gác nóng nên anh mặc áo quần ra ngồi ở đây, một góc vườn trong Ty chiếu hồi và thông tin. Mọi công chức đã được yêu cầu đi làm việc lại dù chẳng có gì để làm trong lúc này. Dân tộc mình vốn là một dân tộc rất hình thức, thế thôi.
Anh vẫn còn nhìn thấy khoảng phượng đỏ trước mặt và những con chim sâu chuyện trên những nhánh bàng.
Không hiểu bây giờ Huế ra sao. Biểu tình, chống đối, võ trang và gì nữa. Anh đoán thấy những ngày sắp đến sẽ tàn khốc hơn nữa.
Đã khá lâu anh không hề nhận được tin tức nào của đám bạn anh. Những Tường, Cường ở đó.
Cũng đã là đêm. Đêm thứ bảy kể từ ngày bỏ lại nơi này. Một tuần qua đi với bom đạn với giới nghiêm. Không thấy một hy vọng nào chớm lên để tin rằng mình có thể về được đó.
Sự ngột ngạt đã nghẽn cả từng thế ngồi thế đứng thế nằm. Chưa bao giờ thấy ngày tháng nhạt nhẽo hơn.
*****
Dạo Anh,
Anh ở Đà Nẵng về chiều hôm qua. Rất nhớ Ánh
Trịnh Công Sơn
Dao Ánh,
Có một điều không nên nói ra mà vẫn phải nói, và phải nói trong lúc uống thật say để có đủ can đảm nghe lời phủ nhận hay cái gật đầu.
Anh yêu Ánh.
Chỉ Có đơn giản thế thôi mà phải dè dặt, phải cân nhắc, phải chạy thoát ra ngoài cái tỉnh.
Điều đó đáng lý không nên nói mà có bổn phận nhìn thấy phải cảm thông, nhưng cũng nói bởi vì nó là chót đỉnh của tình cảm. Nói ra thì tình yêu đã biến thành tĩnh vật, đã đồng đặc lại như một khối thủy tinh.
Cũng là lần đầu tiên anh phải tự thú điều đó ra trước. Như thế đã phải tự thú điều đó ra trước. Như thế đã phải tự coi là thất bại trong cuộc tình chung này. Nhưng mà đã sao. Đáng lý thì chúng mình cùng phải thú nhận điều đó một lần.
Nhưng thôi có ích gì.
Đây cũng là khởi điểm. Từ đó anh sẽ còn Ảnh dài lâu hơn hay sẽ mất Ánh chưa biết chừng.
Anh đã chọn vào lúc mà cảm thấy Ảnh đủ khôn ngoan để nói. Những điều buồn bã của năm qua anh đã quên và khởi mới lại cái nhìn cái nghĩ của anh từ đây.
Đó, như thế là Ánh đã được đặt trước một cái gì đó rõ ràng hơn cũ. Hãy nhìn và chọn lựa.
Nếu điều đó không làm Ánh phiền lòng thì hãy đến anh bằng một dáng dấp khác, bằng một thời khắc và bằng một vẻ nồng nàn mà anh vẫn hằng mong.
Thân yêu
Trịnh Công Sơn
Tháng 8/1966
***
Ánh thân yêu,
Buổi chiều hôm qua đọc xong thư Ánh anh chỉ mơ hồ cảm thấy mình vừa nhận một điều lành. Rồi anh lấy xe xuống anh Ý uống rượu để đốt cho ngời thêm những hân hoan trong anh. Khuya về thì cũng vừa để ngủ.
Buổi sáng thật xanh và hiền, anh nghĩ xem nên nói gì với Ảnh nữa không. Có lẽ không nên, anh đã nói với Ánh điều cần thiết của chúng mình, cũng là điều - cần thiết - chóp - đỉnh. Như vậy đã quá đủ.
Tất cả những điều kiện khác chỉ là những âm mưu - Vô - tình hủy diệt mà thôi.
Hãy trong sáng và hồn nhiên như buổi mai xanh và hiền này. Buổi mai không âm mưu, tình cảm cũng chẳng nên buộc thêm vào một âm mưu nào cả.
Yêu dấu.
Trịnh Công Sơn
Anh yêu dấu,
Buổi chiều anh ngồi nhìn mưa làm tối dần căn phòng và sẫm dần hàng lá xanh.
Trong một phút nghĩ rằng mình đang có người yêu nên thấy hạnh phúc.
Anh nhớ sang ảnh cho anh. Cỡ postaleo cho đẹp và cho rõ.
Chiều mai anh phải xuống anh Ý ăn cơm mời. Có cả anh Cường xuống đó nữa.
Ánh làm gì hôm qua và hôm nay. Kể cả ngày mai là ba ngày rồi đó nhé.
•
Je t'embrasse95).
Thân yêu.
Trịnh Công Sơn
(94) Bưu thiếp (95) Anh ôm hôn em
***
Ánh ơi,
Anh xin tạ tội cùng Ánh. Chiều hôm qua dưới anh Bửu Ý có mời bạn bè ăn lúc 4 giờ. Anh tưởng là ăn nhanh để về kịp với Anh nhưng về đến thì Ánh đã vừa đi.
Chắc mùa xuân thì Anh không giận lâu. Đừng giận anh nghe Ánh. Sáng nay chắc Ánh không qua anh vì thế nào cũng có tức nhưng chiều nay thì qua thăm anh nghe. Anh xin lỗi một lần nữa vì đã thất hẹn. Điều đó anh ghét nhất nhưng đã chính anh nhầm vào lỗi đó trước.
Merci về đồng bạc cho mùa xuân. Chiều qua anh sớm nghe Ánh để mình còn có thì giờ đi chơi với nhau nếu Ánh thích.
Đừng buồn nghe em.
Yêu dấu.
Anh,
Trịnh Công Sơn
***
Ánh ơi,
Anh chỉ ngụy biện cho Ánh. Anh cũng biết là anh vẫn cần Ảnh hơn ai hết.
Anh đã bao nhiêu tháng trời rồi chứ không phải chỉ một ngày.
Ánh vẫn rong chơi bỏ quên anh ở đây. Anh ghi những ngày
hoang vu đó và sẽ giao cho Ánh lúc anh đi.
Tất cả sự cần thiết Ảnh đã thấy rõ hơn ai anh biết thế
Anh đã bỏ thêm hơn mười lăm ngày ở đây để chỉ mong đổi lại đôi ba lần Ánh sang.
Như thế mà Ánh còn buộc tội anh thì thật là oan. Suốt cả chiều nay anh đã rơi xuống qua sâu hơn vực thẳm và buổi chiều anh cũng uống cho say vừa về. Bây giờ anh cũng lại lang thang.
Ánh đã tin không?
Trịnh Công Sơn
(Có lẽ khoảng 15/9 anh mới đi. Anh phải còn nhìn thấy Ánh nhiều hơn)
***
hân viết
***
Dao Ánh chère,
Pourquoi ces mots? Et pour quoi ce doute? Je n'ai jamais en vai une fois cette bizarre ideé de passer l'amour pour un jeu. Tu
n'as pas le droit d'introduire ce doute dans l'âme. Cesse de te faire souffrir toi - même. Vivre comme il faut et voilà que tu trouves trop naturelles des choses en leur place. L'amour est aussi une vérité. N'essayons pas de débattre longuement sur ce sujet. Il te faut en avoir la bonne foi).
Ảnh này,
Anh rất sợ những tranh luận về một vẻ đẹp, về một mầm cây non, về những gì vừa được khai sinh còn mang trọn vẻ thuần khiết của nó. Cố gắng tránh cho anh. Hãy sống thật tự nhiên và những sự kiện tự nó đã có một định mệnh, một vẻ đẹp riêng của nó.
Phổ Ánh Pha Tròn
Buổi sáng anh thức dậy cùng với tiếng đàn Espoir perdu”. Đã buồn như thế Ánh đừng tự làm khổ Ánh bằng những ý nghĩ không đâu. Buổi tối hôm qua anh sang nhà Tường uống rượu say và về ngủ mê mệt. Những ý nghĩ của anh là một nguyền rủa. Anh đã ngồi đốt trên bạch lạp những dòng chữ đó và thấy phiền muộn vì Ánh đã có ý nghĩ như thế.
Ánh hãy đuổi những ám - ảnh - bóng - tối đi và chờ sự bình an trở về.
Cho dù bằng ý nghĩ nào đi nữa anh vẫn mong còn Ảnh như một ngày còn nhìn lá non, còn có ánh sáng mặt trời. Điều đó làm anh vững tâm khi chỉ còn anh đi qua những miền nóng miền lạnh thật xa thành phố này.
Mỗi lần nhìn thấy Ảnh buồn anh đã bắt đầu lo lắng. Anh ngại Có gì không hay xảy ra phá vỡ những điều đẹp đẽ đi.
Ánh này,
Còn có gì trong anh để Ảnh nghi ngờ nữa. Le désespoir est assis sur le banco). Hãy sống thật và bằng lòng tin. Nếu có điều bất hạnh nào cho anh thì Ánh hãy im lặng. Anh bây giờ không còn đủ những can đảm để nhận chịu án hình đó nữa. Hãy quên tất cả và lá vẫn non xanh. Anh mong Anh qua đây. Chiều chủ nhật cuối cùng trước khi anh đi Anh qua nghe Anh.
Trịnh Công Sơn
Nhớ mang cuốn Paroles qua đế anh dán tờ ấy vào lại.
Nhớ Anh lắm. C'est sérieux.992
***
Ánh-yêu-dấu-của-ngo-vực,
Buổi chiều Cơn mưa vừa dứt thì anh cũng vừa nghĩ thấy rằng Con renard không hoàn toàn đúng khi nói với petit prince về giờ giấc hò hẹn100).
Chiều hôm qua anh cũng có ý định ở lại nhà chờ Ánh nhưng rồi anh nghĩ sao Ảnh không thể qua anh bằng một giờ giấc bất thường hơn, những buổi trưa này anh không ngủ, đêm cũng rất ít, mắt đã sâu thêm. Tại sao phải đến thăm anh mỗi ngày thứ tư, thứ bảy hay một ngày nào nhất định đó trong tuần mà không thể bất cứ một ngày nào, một giờ nào khi thấy thật đáng nhớ nhau. Cái bất thường đó mới chính là tình yêu. Quanh tình yêu người ta không giăng một cái bẫy nào cả, cũng không dựng lên một cán cân nào để đo. Anh suy từ đó ra và nhiều lúc cũng như Ánh nghi ngờ anh, anh cũng đã nghĩ rằng Ảnh đã nhầm lẫn trong Ánh một ảo - tưởng - yêu - anh.
Bây giờ thì anh cũng tạm yên tâm là Ánh yêu anh. Anh thì Anh không thể ngờ vực gì nữa được. Tất cả những muộn phiền hãy quên đi và anh đã tự nguyện luôn luôn làm kẻ đầy lỗi lầm.
Khoảng 15/9 này anh phải vào Sài Gòn trước Ánh để trình
bày bài ca như Ánh đã biết. Chắc thế nào rồi cũng gặp nhau nhiều trong đó.
Kể từ ngày này cho đến ngày đi anh cần có Ảnh mỗi ngày với anh. Ngay từ chiều nay anh đã bắt đầu đợi rồi đó. Nếu rảnh thì sang anh. Anh ở nhà một mình đây và nghĩ đến Ảnh.
T'embrasse,
*
**
9/1966
Ánh - thân - yêu - của - anh
Anh ở nhà suốt buổi chiều chờ Ánh. Mọi người đi cả. Rồi anh đi ra con đường bờ sông và kinh ngạc về màu xanh của hàng phượng và của bờ cỏ. Màu xanh thật thân yêu và buồn bã. Bỏ mà đi thật cũng chưa đành.
Có lẽ mai anh cũng chưa đi được. Vẻ ghi réservé " đáng lý mua đi được rồi nhưng mấy ngày qua không có chuyến bay nên bị đọng lại vàhọ nhường cho những người bị kẹt đi trước.
Như thế chắc là trễ phần anh rồi. Và cũng vì trễ nên còn đượC gần Ánh ở đây.
Chiều nay anh thấy nhớ Ánh hơn. Và tự nhiên thấy yêu thương vô ngần.
T'embrasse, chérie
Đã giữ chỗ
(101) trước
Ánh ơi,
Đã qua cả như một cơn mưa anh hứa quên đi và mong Ảnh cũng thế, chỉ một phút nào như viên sỏi rơi xuống. Mong sẽ bình an sau đó và những gì đẹp đẽ cũ trở về.
Hãy đến và anh chờ.
Anh buổi chiều Có rượu ru ngủ mê man. Cũng chưa có gì.
Hãy quên và Ánh trở về lối mòn cũ anh đón rất bằng an. Hứa thế. Đến.
Trịnh Công Sơn
***
Sài Gòn, 16/9/1966
16.9
Ánh thân yêu,
1966
Tiếng hát Thái Thanh ru anh ngủ vừa một giấc ngắn nồng nàn bằng bóng rợp của khuôn mặt Ảnh cúi phủ xuống trên anh. Tuổi đó ngày trước anh đã viết bằng hình dáng của Ánh, | hình dáng của một Ánh đứng ngoài xa vời vợi, xa lạ nhưng nồng nàn, như một ánh sáng lân tinh lạnh buốt soi trên từng vết thương da thịt tan tành của anh. Những ánh sáng lân tinh đó đã biến thành ngọn lửa nồng nàn hơn đốt cháy những hương trầm quanh anh cho đời sống thêm quý báu. Rồi từ đó anh sẽ như loài thú mùa đông trở dậy và cần Ánh như cần chất sống đời đời.
Hỡi Cơn - yêu - dấu - nghìn - năm của anh, có phải rồi mọi
người cũng sẽ ra đi như những bóng yêu ma nối đuôi nhau hàng hàng lớp lớp phá hoại những hương hoa của đời sống hằng bất an? Anh đang lo âu về chuyến đi sắp đến của Ánh. Anh sẽ chần chờ nhìn xem có bao nhiêu biến đổi trong lần đi đó. Anh lo âu bởi vì mọi sự bôi xóa trong đời sống đã là những evidences102 rồi.
17/9.
Thanh niên
(102) Cho cá Buổi sáng anh thức dậy nhìn ra ngoài không còn là hàng lá bằng chứng xanh non nữa, mưa li ti từ sáng sớm. Trước mặt anh bây giờ (103) CPS là tên gọi
là con đường đầy xe CỘ, những mái nhà ngói đen và khu vườn
là con đường đầy xe CỐ. tắt của Chương trình Phát triển sinh hoạt lá xanh của căn nhà trước mặt. Máy bay đến hôm qua lúc
3g30, khá trễ. Về đến nhà tắm rửa và ra phố. Đi qua từng con đường, trực thuộc Bộ quốc gia Giáo dục đường đầy ăm ắp tiếng xe và tiếng nổ của mọi loại động cơ đó
như một cơn sóng to tạt vào mặt. Anh thấy thất vọng và bỗng Gòn - một cơ quan được sự trợ giúp của nhiên mọi ham thú trong chuyến đi gẫy vụn. các tổ chức thiện nguyện quốc tế, chuyên trách điều Ra Pagode gặp ngay những Nguyễn Đình Toàn, Cung - Tiến hành và xây dựng các
* - và - VỢ - José, Vũ Thành An, Trần Lê Nguyễn, Kiệt Tấn v.v... sinh hoạt thanh niên
Rồi xoay quanh một cái bàn mà hỏi han chuyện này chuyện | hướng về phụng sự
Về phụng sự nọ. Đi ăn cơm với nhau rồi đêm về và hết ngày đó. xã hội... “Trụ sở không chính thức | của CPS là quan Văn Anh đã nhớ - Anh - không - nguôi suốt chuyến bay cho đến | tọa lạc trong một
khu vườn bao quanh sáng hôm nay. | bởi bốn con đường là Nguyễn Trung Trực, Gia Long (nay là Lý Sáng nay xuống đài phát thanh. Anh đã có chỗ làm ở đó nếu
như anh muốn. Anh còn phải xem lại đã. (nay là Nam Kỳ Khởi Nghĩa) và Lê Thánh Tôn, nơi có những Xuống CPS103) gặp một đám trai gái đang làm việc trên đêm nhạc Trịnh Công Sơn-Khánh Ly những tập giấy và máy đánh chữ. Cạnh bên hông Đại học
Văn khoa. Chưa gặp được Ngạc để bàn chuyện trình diễn.
|
Bỗng dưng thấy nản, muốn bay thoát về một nơi nào đó mà sự sống thật đơn giản hơn, không se sua, không tranh giành, không đố kỵV.V...
Xã hội loài người với những trật tự, kỷ luật, lớp tường ngăn nắp đó đôi lúc cũng chỉ là những tai nạn mà thôi. Hãy thoát đi xa hơn. Một ngày nào đó sự bình an sẽ là cây cỏ thật xanh tươi của một buổi sáng đầy tiếng chim hót. Bây giờ đã lỡ rơi vào guồng máy rồi nên đã có một ngộ nhận về đời sống. Cứ tưởng nhầm sự bình an nằm trong những căn nhà thật cao thật rộng với những tủ sắt đầy tiền đầy ngọc ngà châu báu, garage đẩy xe...
Đó, những khốn khổ của anh nhìn trên khổ đất này đấy. Anh thấy mình tan hoang đi trong cái dồn dập của đời sống quanh mình.
Ở đây là nơi để thấy mình luôn luôn bị thất vọng. Anh thấy mình ở ngoài khô người mà đời sống này đang cần. Sẽ còn rất nhiều bạn bè anh bị rơi vào guồng máy. Sẽ còn rất nhiều người thân yêu anh trôi dạt về đời sống này như những bèo bọt mù lòa.
Sẽ còn một người - yêu - anh bất lực chống lại những đương nhiên hằng Có đó. Mọi người rồi sẽ là những nạn nhân bất đắc dĩ.
Anh vừa gặp anh Cung của Trang trưa nay. Cung bây giờ đi xe Honda, mặc áo đẹp, quần đẹp loại nhẹ dạ. Hỏi về chuyện vẽ. Cung lắc đầu bảo không làm gì cả. Cung bây giờ chỉ | muốn sống đầy đủ, sống thui chột, hưởng thụ vô ích. Cung
đang trở về làm lại mẫu người ngày xưa của anh. Sống lối sống của con nhà giàu, không lo âu, vung tiền hoang phí. Anh thất vọng và buổi trưa không ngủ. Cung về nhà chiều sẽ trở lại đón anh ra phố. Mình không làm một nhà đạo đức nhưng mình phải biết chống đối. Mỗi người phải tạo riêng cho mình một thứ khí giới để chống đối, mình hãy tự dựng lên những cái đập vững chắc để ngăn mình khỏi trôi dạt về làm một loại bè - lũ - rác - rến trong những hàng ngũ thối tha sẵn có. Đó cũng là niềm kiêu hãnh thật sự. Đừng bao giờ để mình đồng hóa với bất cứ ai.
Ánh ơi,
Đó là chuyện buồn. Hãy quên đi. Anh bây giờ đang có một điều cần nhất là: yêu Ánh vô cùng. Anh đang nhớ lắm đây. Tình yêu đó bỗng đổi dạng như một phép lạ trong một giây phút
***
18/9
(104) Cột cờ Thủ Cũng thêm một buổi sáng thức dậy ở đây. Có lẽ sẽ trình diễn Ngữ (“thủ ngữ" có nghĩa là điểm giữ cửa vào khoảng 22/9/66. cảng”), do người Pháp dựng vào tháng 10/1865 treo cờ hiệu Suốt ngày hôm qua mưa. Mưa nhỏ để đủ đẹp và đủ lạnh. Rồi đón tàu thuyền ra
| buổi sáng này mát và im như những buổi sáng đã qua ở Huế.
buổi sáng này mát vài vào cảng Sài Gòn. Nơi đây có Bến Nhà Rồng (trụ sở Công ty
| Đêm hôm qua Cung và anh ra Point des plagneurs do ngồi vận tải đường biển Pháp Messageries đến khuya mới về. Kể cho Cung nghe về Trang và Cung Maritimes) xây dựng buồn. ngày 4/3/1863, quản lý các dịch vụ tàu biến và xuất Ở đây mỗi ngày chỉ di chuyển quanh những điểm cố định nhập hàng hóa đường biển
quen thuộc.
Hôm nay chủ nhật buổi sáng chắc phố đông. Anh sẽ ra xem CÓ Ảnh ở đâu đó không.
Đường phố đang sửa soạn đèn bánh cho Trung Thu.
Ôi ngày tháng cao ngất.
Nỗi buồn cao ngất.
Rác rớm cao ngất.
Tủi hổ cao ngất.
Chỉ còn bè bạn, và Ảnh - thật - quý - báu trên vòm trời mà phận người là một cơn hạn không bao giờ dứt.
Nhớ và yêu Ánh vô cùng.
T'embrasse
Trịnh Công Sơn
